Είστε εθισμένοι στο τρέξιμο και στη σωματική άσκηση;

Αν βάζετε την άσκηση πιο πάνω από την υγεία σας ή άλλους τομείς της ζωής σας, μπορεί να ήρθε η στιγμή να αξιολογήσετε εάν έχετε έναν θετικό εθισμό ή μια παραπλανητική διαταραχή.

Σας απασχολεί συνεχώς αν τρέχετε ή όχι; εάν παραλείψετε μία ημέρα προπόνησης; έχετε συμπτώματα στέρησης; δεν αισθάνεστε καλά, είστε λίγο θλιμμένοι ή απόμακροι από το περιβάλλον; τρέχετε ακόμη κι αν είστε τραυματισμένοι ή άρρωστοι; στριμώχνετε προπονήσεις ή θυσιάζετε χρόνο ύπνου για αυτές; μήπως το τρέξιμο επηρεάζει τις διαπροσωπικές σας σχέσεις, την εργασία σας ή την κοινωνικής σας ευθύνη;

Αν κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες είναι μέρος της ζωής σας, πιθανά να έχετε έναν εθισμό γνωστό ως εξάρτηση στην άσκηση.

Πολύ μεγάλη δόση ακόμη και από κάτι καλό είναι λάθος. Πρώτος ο Ιπποκράτης είπε ότι τα πάντα σε υπερβολή είναι σε αντίθεση με τη φύση του ανθρώπου. Ο όρος «εξάρτηση στην άσκηση” περιγράφει τους ανθρώπους που συνεχίζουν την άσκηση πέρα από υγιή όρια.

Η ακαδημαϊκή συζήτηση για την υπερβολική σωματική δραστηριότητα συχνά επικεντρώνεται στην ψυχαναγκαστική άσκηση. Οι ερευνητές λένε ότι η πιο κατάλληλη ονομασία για αυτό το φαινόμενο είναι ο «εθισμός στην άσκηση», τονίζοντας ότι η υπερβολική σωματική άσκηση ταιριάζει με τα τυπικά και τα πιο κοινά χαρακτηριστικά των εθισμών συμπεριφοράς. Άλλοι όροι έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί, όπως η κατάχρηση στην άσκηση και καταναγκαστική άσκηση. Ήπιες μορφές λειτουργικής εξάρτησης στην άσκηση είναι πολύ πιο συχνές. Ανεξάρτητα από τα ονόματα και τη μορφή, μια υπερβολή στην άσκηση μπορεί να συμβάλει ή να θεωρηθεί μέρος του συνδρόμου υπερπροπόνησης.

Μια συμπεριφορά εθισμού δυνητικά παρατηρείται σε όλους όσους τρέχουν ή ασκούνται, από ανταγωνιστικούς αθλητές όλων των επιπέδων (οδηγούμενοι από το να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους), έως απλούς δρομείς (οδηγούμενοι από το να χάσουν βάρος ή να βελτιώσουν την εικόνα του σώματός τους). Σε πολλές περιπτώσεις, τα άτομα αυτά παρουσιάζουν ένα άλλο κοινό κλινικό πρόβλημα: αυτό της διαταραγμένης διατροφής. Αν η παρόρμηση να ασκηθείτε γίνεται υπερ-παρόρμηση, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σωματικές, βιοχημικές, διανοητικές ή συναισθηματικές βλάβες.

Η έννοια της εξάρτησης στην άσκηση εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα ιατρικά περιοδικά μετά τη έκρηξη του τρεξίματος τη δεκαετία του 1970, η οποία περιελάμβανε περιπατητές, ποδηλάτες, τριαθλητές και άλλους. Ο κίνδυνος της εξάρτησης αυξάνεται όταν τα άτομα ακολουθούν το πρόσχημα του «όσο περισσότερο, τόσο καλύτερα».

Ερευνητικές εκτιμήσεις παρουσιάζουν το φαινόμενο ως συχνό, ενώ άλλες ως μη συχνό ανάλογα με το είδος της άσκησης, σε γενικές γραμμές όμως τα ποσοστά για ανταγωνιστικούς αθλητές αντοχής κυμαίνονται μεταξύ 25 και 50 τοις εκατό.

Το 1976, το βιβλίο «Positive Addiction» του ψυχίατρου William Glasser έγινε πολύ δημοφιλές, ιδίως μεταξύ δρομέων που ένιωθαν να σχετίζονται με τον εθισμό που είχαν στο άθλημά τους. Ωστόσο, ο Glasser δεν έγραφε για το ενδεχόμενο εξάρτησης στην άσκηση. Όριζε ως «θετικό εθισμό» κάτι μη-ανταγωνιστικό, εύκολο να το κάνουμε, που εκτελείται από μόνο του τις περισσότερες φορές και γίνεται χωρίς αυτοκριτική. Αυτό δεν ήταν, ούτε είναι το προφίλ πολλών αθλητών και δρομέων!

Άλλοι ερευνητές δεν δεχόντουσαν να συνδέσουν τον όρο «εθισμός» με κάτι θετικό, με το επιχείρημα ότι τα συμπτώματα του εθισμού πρέπει να εμφανίζονται μόνο σε ανθυγιεινές συμπεριφορές. Αυτό περιλαμβάνει προπονήσεις που οδηγούν σε συχνούς και μερικές φορές σοβαρούς τραυματισμούς. Όχι μόνο για τα γόνατα και τους αστραγάλους, αλλά και για την καρδιά και το κεφάλι. Το προπονητικό και αγωνιστικό άγχος για παράδειγμα, μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε κατάθλιψη. Τα εμφράγματα επίσης δεν είναι ασυνήθιστα σε αθλητές.

Στο περιοδικό Mayo Clinic Proceedings (Exercising for Health and Longevity vs. Peak Performance: Different Regimens for Different Goals, Σεπτέμβριος 2014), οι συγγραφείς O’Keefe, Franklin και Lavie αναφέρουν ότι ο όρος «καρδιακή κατάχρηση» είναι αυτός που προτείνεται για τις συνέπειες της τάσης «όσο περισσότερη άσκηση, τόσο καλύτερα». Στηρίζονται σε διάφορες μελέτες που ουσιαστικά συμπεραίνουν ότι πολλοί αθλητές είναι φορμαρισμένοι, αλλά μη υγιείς. Οι δρομείς αποστάσεων για παράδειγμα, παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο κολπικής μαρμαρυγής, έμφραγμα του μυοκαρδίου και καρδιακών προσβολών κατά τη διάρκεια των αγώνων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εκείνοι που προπονούνται σε πολύ μεγάλους όγκους και εντάσεις είναι σε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο από τα άτομα που κάνουν καθιστική ζωή.

Είναι σαφές ότι η άσκηση μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην καλύτερη φυσική, βιοχημική και ψυχική-συναισθηματική υγεία. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αληθές όταν πηγαίνουμε στα άκρα, είτε αυτό λέγεται καθιστικός τρόπος ζωής είτε υπερβολική προπόνηση.

Πόσο μεγάλη δόση από κάτι καλό είναι τελικά λάθος; φυσικά, όλα έχουν να κάνουν με την εξισορρόπηση της υγείας και της καλής φυσικής κατάστασης. Η έγκαιρη διάγνωση οποιασδήποτε ανισορροπίας σε πρώιμο στάδιο είναι κλειδί για την πρόληψή της.

Κατά τη διάρκεια των χρόνων υπήρξαν πολλές φυσιολογικές και ψυχολογικές θεωρίες για το πώς κανείς εθίζεται στην άσκηση, αλλά χωρίς συναίνεση μεταξύ τους. Ένας παράγοντας είναι βέβαιος – η κοινωνία και η επιρροή της στα άτομα παίζει σημαντικό ρόλο, εν μέρει με τη δημιουργία παρανοήσεων σχετικά με την άσκηση (όπως και με τη διατροφή) που ενθαρρύνει αρνητικές συμπεριφορές.

Όσον αφορά στα οφέλη που προκαλεί η άσκηση στην υγεία, πολυάριθμες μελέτες δίνουν έμφαση σε μια συντηρητική προσέγγιση, ειδικά όταν προπονήσεις υψηλής έντασης περιλαμβάνονται στην ρουτίνα του αθλητή. Μερικές έρευνες μιλούν για πρόγραμμα άσκησης λιγότερο των πέντε ωρών την εβδομάδα, ως το ασφαλές ανώτερο όριο για τη μακροπρόθεσμη καρδιαγγειακή υγεία και το προσδόκιμο ζωής, συμπεριλαμβανομένων δύο ημερών ρεπό και αποχής από καθημερινή άσκηση υψηλής έντασης.

Στη μεγάλη και μακροχρόνια έρευνα Copenhagen City Heart Study (Journal of the American College of Cardiology, Φεβρουάριος 2015) αποδείχθηκε ότι το τρέξιμο χαμηλής και μέτριας έντασης είχε ως αποτέλεσμα χαμηλότερη θνησιμότητα σε σύγκριση με εκείνη της καθιστικής ζωής, αλλά αντίθετα το τρέξιμο σε υψηλές εντάσεις είχε ως αποτέλεσμα το ίδιο ποσοστό θνησιμότητας με αυτό της καθιστικής ζωής. Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη από το τρέξιμο «είναι πιο μεγάλα για όσους τρέχουν μεταξύ 1 και ως 5 ώρες την εβδομάδα, με αργό έως μέτριο ρυθμό, σε συχνότητα περίπου δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα.»

Μήπως αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να προπονηθούμε αρκετά για να αναπτύξουμε πλήρως τις αθλητικές μας δυνατότητες; φυσικά όχι. Το πραγματικό διακύβευμα σε αυτό το υψηλό επίπεδο των αθλητικών επιδόσεων είναι ο προσδιορισμός της γραμμής μέγιστης προπόνησης, την οποία δεν πρέπει να διασχίσουμε, ώστε να υπάρχουν αρνητικές συνέπειες. Αυτό είναι ένα διακύβευμα που πάρα πολλοί ανταγωνιστικοί αθλητές χάνουν, όπως υποδεικνύεται από τους φυσικούς, βιοχημικούς και ψυχο-συναισθηματικούς τραυματισμούς.

Είναι δυνατό να προπονηθούμε για ανταγωνισμό με έναν υγιή τρόπο χωρίς τις υπερβολές. Αυτό επιτυγχάνεται με την ανάπτυξη του αερόβιου συστήματος με μετριοπαθή όγκο, την εξισορρόπηση της έντασης, την καλή διατροφή και διαχείριση του στρες. Με άλλα λόγια, ένα μη υγιές σώμα δεν μπορεί να ανεχθεί μεγαλύτερους όγκους και εντάσεις.

Αν αισθάνεστε ότι είστε εξαρτημένος στην άσκηση ή ότι η προπόνησή σας παρεμβαίνει αρνητικά στην υγεία σας και στη ζωή σας, ίσως είναι καιρός να κάνετε ένα βήμα πίσω και να αξιολογήσετε τι πραγματικά συμβαίνει. Σας βοηθά η προπόνησή σας να βελτιωθείτε ή σας κάνει συχνά άρρωστους και τραυματίες; μήπως σας παίρνει πάρα πολύ χρόνο και ενέργεια από άλλες σημαντικές δραστηριότητες;

Είναι σχεδόν μαύρο ή άσπρο: το Lifestyle είτε προάγει την υγεία είτε όχι. Η σωματική δραστηριότητα αναπτύσσει τη φυσική κατάσταση, είτε προάγοντας παράλληλα την υγεία, είτε όχι. Οι λεπτομέρειες μερικές φορές είναι ασαφείς και θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σε ό,τι διαβάζουμε ή ακούμε για προσεγγίσεις στη δίαιτα και την άσκηση.

Πηγή: https:// philmaffetone.com