Η κατάθλιψη είναι η πιο διαδεδομένη ψυχολογική δυσκολία για τον σύγχρονο άνθρωπο. Το ατομικό και κοινωνικό της κόστος είναι μεγάλο παγκόσμια. Σε όλους έχει τύχει να έχουμε τις μαύρες μας, λόγω μιας αποτυχίας ή μιας απώλειας ή ακόμα και λόγω καιρού ή εποχής. Δεν θα μιλήσουμε με όρους εξειδικευμένους σε αυτό το άρθρο, δεν είναι τέτοιος ο σκοπός. Για να μιλάμε κοινή γλώσσα λοιπόν, θα συμφωνήσουμε πως με τον όρο κατάθλιψη εννοούμε την κατάσταση εκείνη στην οποία το άτομο νοιώθει, σκέφτεται και δρα με τρόπο που είναι μη λειτουργικός. Κοινώς δεν έχει διάθεση να κάνει και πολλά πράγματα ή και τίποτα.
Από την δεκαετία του 70 έχει ξεκινήσει η έρευνα που μελετά την σχέση της φυσικής δραστηριότητας και του συναισθήματος. Όλες αυτές οι έρευνες αλλά και η καθημερινή κλινική πρακτική, δείχνουν πως το συναίσθημα βελτιώνεται με την φυσική δραστηριότητα και φυσικά το τρέξιμο. Σε όλες τις έρευνες υπάρχει σαφής θετική συσχέτιση συναισθηματικής ανάνηψης και τρεξίματος, περπατήματος, κολύμβησης κτλ.
Σε όλες τις ανασκοπήσεις επιβεβαιώνεται αυτή η σχέση χωρίς όμως να τεκμαίρεται πάντα. Η ένδειξη όμως είναι δυνατή.
Ακόμα και σε έρευνες με ευθεία αντιπαράθεση των αντικαταθλιπτικών 2ης και 3ης γενιάς με την φυσική δραστηριότητα, σε πολλές η δραστηριότητα υπερτερεί. Είναι γνωστό το πρόβλημα των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, παρόλο που έχουν ευρεία χρήση, καθώς πολλά άτομα δεν απαντούν , δεν ανταποκρίνονται στην θεραπεία. Επίσης πολλά άτομα μετά την διακόπή των φαρμακών υποτροπιάζουν πολύ σύντομα.
Έτσι, η “άσκηση με συνταγή” είναι πάρα πολύ διαδεδομένη στις θεραπευτικές παρεμβάσεις, είτε σε συνδυασμό με φάρμακα, είτε στα πλάισια της ψυχοθεραπείας.
Αρκετοί πιθανοί μηχανισμοί δράσης έχουν επισημανθεί, με τους οποίους το τρέξιμο και γενικά η φυσική δραστηριότητα συμπαρασύρει το συνάισθημα:
Βιολογικοί
Η άσκηση αυξάνει την παραγώγή των φυσικών μας ναρκωτικών, τις ενδορφίνες. Σου θυμίζω το runners high ή πως νοιώθεις πολλές φορές μετα από ένα τρέξιμο που βαριόσουν να πας, τεμπέλη…
Κοινωνικοί
Το τρέξιμο ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς, μεγαλώνει την κοινωνική μας βεντάλια και μπορεί να εισπράξουμε θετικά από εκεί. Τώρα αν είσαι από τους άτυχους που στο πάρκο σου τρέχουν αντιπαθητικοί μονόχνωτοι τύποι την πάτησες… ή ίσως όχι, τόλμησε να τους πλησιάσεις. Ίσως να έιπράξεις μια θετική ανταπόδωση.
Ατομικοί
Η σταθερή ενασχόληση πλαισιώνει το άτομο δημιουργώντας ένα σταθερό πρόγραμμα και δεν τον αφήνει να λιμνάζει στην μαυρίλα του.
Επίσης, παίρνει ανατροφοδότηση απο την άσκηση καθώς νοιώθει ευεξία και καλή σωματική κατάσταση, ενώ παράλληλα εισπράττει πως πετυχαίνει κάτι. Για παράδειγμα αυξάνει τα χλμ, πηγαίνει πιο γρήγορα, χάνει κιλά.
Τέλος, αποσπά την προσοχή του από την άσχημη συναισθηματική κατάσταση και τις αρνητικές σκέψεις.
Αν συνυπολογίσουμε και το ανέξοδο της όλης υπόθεσης, δεν βρίσκω τον λόγο να είσαι ακόμα μέσα στο σπίτι και να κοιτάς τον τοίχο. Βάλε εκείνα τα αθλητικά που έχεις καταχωνιασμένα και βγες έξω! Το ταξίδι για τον γύρο του κόσμου ξεκίνησε από ένα απλό πρώτο βήμα. Δοκίμασέ το!
Όλοι οι άνθρωποι κατά περιόδους νοιώθουμε άσχημα, το θέμα έιναι τι κάνουμε γιαυτό, όχι τι νοιώθουμε γιαυτό…
Προσοχή η κονσερβοποίηση και το τσουβάλιασμα του πώς αισθάνεται ο καθένας απέχει πολύ από εμάς… Κάθε άτομο είναι μοναδική οντότητα και δρα μοναδικά… Άρα και το τι τον βοηθάει είναι εξειδικευμένο γιαυτόν.
Αν έχει όμως ένα ζευγαρι αθλητικά παπούτσια, έναν πρόσφατο καρδιολογικό έλεγχο και νοιώθει άσχημα για περισσότερο από 2 εβδομάδες, δεν βρίσκω έναν λόγο να μην βγει για μια βόλτα…
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Lawlor DA, Hopker SW: The effectiveness of exercise as an intervention in the management of depression: systematic review and meta-regression analysis of randomised controlled trials. BMJ 2001, 322(7289):763-767.
Mead GE, Morley W, Campbell P, Greig CA, McMurdo M, Lawlor B: Exercise for depression (Review). In The Cochrane Library, The Cochrane Collaboration. Volume 1. John Wiley & Sons, Ltd; 2009:1-60.
Listening to Prozac but hearing placebo: A meta-analysis of antidepressant medication.
By Kirsch, Irving; Sapirstein, Guy
Prevention & Treatment, Vol 1(2), Jun 1998, No Pagination Specified Article 2a.
Elda
“Αν έχει όμως ένα ζευγαρι αθλητικά παπούτσια, έναν πρόσφατο καρδιολογικό έλεγχο και νοιώθει άσχημα για περισσότερο από 2 εβδομάδες, δεν βρίσκω έναν λόγο να μην βγει για μια βόλτα…”
Το θεμα ειναι οπως ανεφερες κι εσυ στην αρχη, οτι οταν εχεις ή εστω σε περιτριγυριζει η καταθλιψη, ΔΕ ΘΕΣ να βγεις για βολτα, θες να μεινεις στο σπιτι και να μην κανεις τιποτα ή εστω να κανεις τα απολυτως απαραιτητα της καθημερινοτητας σου και οχι πραγματα που θεωρητικα σ ευχαριστουν. Οποτε η ερωτηση ειναι οταν νιωθεις ετσι πώς πειθεις και πώς πιεζεις τον εαυτο σου να παει να τρεξει ακομα κι οταν ξερεις οτι αυτο θα σε βοηθησει.
Οσο για τον τιτλο εγω θα τον προτιμουσα αναποδα, δηλ “στο τρεξιμο δεν αρεσει η καταθλιψη”, γιατι οταν εχεις καταθλιψη δε θες να πας να τρεξεις, οποτε ειναι δυσκολο να την αντιμετωπισεις τρεχοντας. Πρεπει πρωτα να συνελθεις απο την καταθλιψη ειτε με φαρμακευτικη αγωγη ειτε με αλλους τροπους (ψυχοθεραπεια κλπ) και μετα να ενταξεις την αθληση στη ζωη σου ωστε να μην υποτροπιασεις ξανα.
Rigelian
“οταν εχεις ή εστω σε περιτριγυριζει η καταθλιψη, ΔΕ ΘΕΣ να βγεις για βολτα, θες να μεινεις στο σπιτι και να μην κανεις τιποτα” Ακριβώς…
Vlod
Θα συμφωνήσουμε όλοι λοιπόν πως η φυσική δραστηριότητα αποτελεί μια αποτελεσματική παρέμβαση στην πρόληψη υποτροπής.
Το άλλο που αναφέρετε και καλώς κάνετε είναι πιο πολύπλοκο και δεν μπορεί να καλυφθεί απο το άρθρο αυτό που δεν εχει τέτοιο στόχο.
Γενικα ομως σε επεισόδια μετριας κατάθλιψης η ασκηση εΐναι βασικό θεραπευτικό εργαλείο.
Το να περιμένεις να νοιώσεις καλύτερα για να πας για τρέξιμο δεν βοηθά.
Είναι σαν να περιμένεις να κάνει τον κύκλο του το επεισόδιο ( μέχρι 6 μήνες) ή να περιμένεις να ανέβουν τα επΐπεδα του φαρμάκου( 1-2μήνες) .
Το να αναλαβεις ενεργητικό ρόλο απέναντι στο πρόβλημα είναι το κλειδί.
Η προσωπικότητα , το κίνητρο , το υποστηρικτικό περιβάλλον , οι διαθέσιμες υγειονομικές υπηρεσίες παίζουν ρόλο στο πως θα σηκωθεί να βάλει τα παπουτσια του..
Μην ξεχνάμε πως τα πάντα είναι σχέση ερεθίσματος αντιδρασης.
Η αλληλεπιδραση με το περιβαλλον ορίζει σε μεγάλο βαθμό αυτο που νοιώθουμε.
dimitrissss
Αρκετές φόρές λέω ότι την περίοδο που ήμουν άνεργος το τρέξιμο με έσωσε από την κατάθλιψη. Βέβαια το τρέξιμο προϋπήρξε της κατάθλιψης οπότε μάλλον την πρόλαβε αν αυτή ερχόταν. Βέβαια ώρες, ώρες σκέφτομαι ότι είμαι πολύ αναίσθητος για με πιάσει κατάθλιψη αλλά ποτέ δε ξέρεις.
tazi
Αυτο που εγω εχω παρατηρησει ειναι οτι οταν εχω πανω απο δυο μερες να τρεξω κατι με πιανει. Εχει γινει πια το ναρκωτικο μου και σε δυσκολες στιγμες, αρκετες το τελευταιο καιρο, με εχει βοηθησει οσο δε φανταζεστε.
Roberto4Carlos
Σε φάση κατάθλιψης, σημαντικό είναι να βρεθεί ένας άνθρωπος δίπλα σου να σου δώσει ώθηση να βγεις έξω να κάνεις ένα περπάτημα, μια δραστηριότητα, ένα χόμπι. Αν δεν υπάρχει όμως αυτός ο άνθρωπος, ή απλά αν δεν δέχεσαι την βοήθειά του, είναι σημαντικό να πείσεις τον εαυτό σου ότι βγαίνοντας να τρέξεις ή να περπατήσεις, το πολύ 4-5 λεπτά μετά την έναρξη της δραστηριότητας, σίγουρα θα νιώθεις πολύ καλύτερα από ότι πριν.
Από την άλλη, επειδή όλοι έχουμε βρεθεί σε φάσεις κατάθλιψης ή down-ιαρίσματος (όπως λέμε) ή συνεχιζόμενης ακεφιάς νομίζω ότι σε αρκετές περιπτώσεις αν όλο αυτό δεν κάνει το κύκλο του, δεν ξεμπερδεύεις.
Elda
To θεμα ειναι να προλαβεις ν αντιδρασεις ΠΡΙΝ μπεις σε φαση καταθλιψης γιατι μετα γινεται φαυλος κυκλος. Εχεις ηπια καταθλιψη->χανεις το ενδιαφερον σου για το τρεξιμο, συνεχιζεις να μην ασκεισαι->η καταθλιψη μεγαλωνει και παει λεγοντας. Αν προλαβεις ν αντιδρασεις πριν εδραιωθει η καταθλιψη τοτε εισαι σε καλο δρομο. Αλλιως η καταθλιψη κυριαρχει και τοτε ειναι που “Η καταθλιψη δεν αγαπαει το τρεξιμο”, δεν το θελει, το διωχνει, οπως και καθε αλλη δραστηριοτητα που μεχρι προτινος σ ευχαριστουσε να την κανεις.
Προσωπικα πιστευω πως την πρωτη φορα που θα σε βρει η καταθλιψη δυσκολα θα μπορεσεις να την αντιμετωπισεις, ακριβως επειδη θα ειναι κατι καινουριο και δε θα μπορεις/ξερεις πώς ν αντιδρασεις. Τις επομενες φορες θα το ξερεις και θα σου ειναι πιο ευκολο να πιεσεις τον εαυτο σου ν αθληθει, “να αναλαβεις ενεργο ρολο” οπως λεει κι ο @ioannis_vlontakis.