Λίγα χρόνια πριν, η Σουδική Maurten εισήγαγε την τεχνολογία υδρογέλης (Hydrogel) στα συμπληρώματα υδατανθράκων που χρησιμοποιούνται στα αθλήματα αντοχής. Η διαφορά της είχε να κάνει κυρίως με τον χρόνο απορρόφησης, όπως ισχυριζόταν η εταιρεία. Παρ’ όλα αυτά, οι έξι πρώτες ανεξάρτητες μελέτες που έγιναν, δεν βρήκαν κάποιο όφελος στην απόδοση, σε σχέση με τα κλασικά, απλά ροφήματα υδατανθράκων.
Πριν ένα μήνα, ο Henrik Wingstrand, εκ των ιδρυτών της Maurten, έγραψε στο Twitter: “Είναι εδώ!!! Τα στοιχεία που περιμέναμε από τότε που ξεκινήσαμε την Maurten, πριν 5 χρόνια”. Ο ενθουσιασμός του οφείλετο στην δημοσίευση μίας μελέτης από τον Joshua Rowe του Leeds Beckett University και των συνεργατών του, η οποία λίγο πολύ επιβεβαίωνε όλα όσα η Maurten (αλλά και οι elite αθλητές της, όπως ο Kilian Jornet) ισχυριζόταν όλα αυτά τα χρόνια.
Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να ξεκαθαριστεί το εξής: η έρευνα δεν είχε χρηματοδοτηθεί από την Maurten, ήταν ανεξάρτητη.
Το 2017, μετά την πρώτη προσπάθεια του Eliud Kipchoge για το Breaking2 στη Monza, όπου η τροφοδοσία ήταν με το προϊόν της Maurten, ο Rowe ρώτησε τους ανθρώπους της εταιρείας σχετικά με την σύνθεση της υδρογέλης τους. Ήθελε να διεξάγει μία μελέτη που θα ακολουθούσε επακριβώς τον τρόπο και τον χρόνο που το αθλητικό ποτό επιδρά στον οργανισμό, προσδιορίζοντας κάποιους από τους υδατάνθρακες με ένα συγκεκριμένο ισότοπο άνθρακα. Η εταιρεία όμως βρισκόταν ακόμη στην διαδικασία διασφάλισης της πατέντας της, οπότε δε μπορούσαν να του δώσουν τις πληροφορίες που ήθελε. Ο Rowe πέρασε έξι μήνες στο εργαστήριο δουλεύοντας επάνω σε 178 πρωτότυπες συνθέσεις, πριν καταλήξει στην συνταγή που προσομοίαζε αυτήν της Maurten (υπάρχουν αρκετές δημοσιευμένες πληροφορίες για την συμπεριφορά του ποτού, έτσι ώστε κάποιος να συνθέσει κάτι αντίστοιχο, ακόμη κι αν δεν είναι ακριβώς ίδιο). Η εταιρεία δεν είχε την παραμικρή ανάμιξη στην έρευνα, ούτε και είχε πρόσβαση στα αποτελέσματα, μέχρι αυτά να δημοσιευθούν. Έτσι εξηγείται και ο ενθουσιασμός του Wingstrand.
Ο βασικός στόχος ενός ροφήματος υδρογέλης είναι να σου δώσει την δυνατότητα κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας υδατανθράκων κατά την άσκηση, χωρίς όμως τον κίνδυνο πρόκλησης γαστρεντερικών διαταραχών. Περιβάλλοντας τον υδατάνθρακα με υδρογέλη, του επιτρέπει να περάσει γρηγορότερα από το στομάχι στο λεπτό έντερο, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες γαστρεντερικών συμπτωμάτων και συγχρόνως, επιταχύνει την είσοδό του στο αίμα για να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο για τους μύες.
Αυτή είναι η θεωρία. Η ερώτηση είναι γιατί οι προηγούμενες μελέτες δεν διεπίστωσαν κάτι ανάλογο με αυτήν του Rowe. Οι πιθανές αιτίες είναι αρκετές. Η πιο σημαντική όμως έχει να κάνει με το κατά πόσο κατάφεραν να προκαλέσουν γαστρεντερικές διαταραχές στα δείγματα, ακόμη κι αυτά που ανήκαν στο γκρουπ ελέγχου (δηλαδή όσους προσέλαβαν παραδοσιακά ποτά υδατανθράκων). Ο Rowe χρησιμοποίησε δρομείς, καθώς στο τρέξιμο αυξάνονται οι πιθανότητες στομαχικών προβλημάτων, σε σχέση με την ποδηλασία ή το cross-country skiing που βασίστηκαν τα πρωτόκολλα των άλλων ερευνών. Επίσης, επιλέχτηκε γρηγορότερος ρυθμός στα τεστ, σχεδόν μαραθωνίου (68% της VO2max) για 2 ώρες, ακολουθώντας αμέσως μετά ένα αγωνιστικό 5Κ. Επιπλέον, χρησιμοποιήθηκε μία σύνθεση με μεγαλύτερη συγκέντρωση υδατανθράκων (18%), συγκριτικά με το ποτό της Μaurten (16%). Ως αποτέλεσμα, περισσότεροι από τους μισούς δρομείς που είχαν λάβει ποτό χωρίς υδρογέλη, παρουσίασαν στομαχικές διαταραχές, όπως φούσκωμα, κράμπες και τυμπανισμό.
Η έρευνα διεξήχθη ως εξής: 11 έμπειροι άνδρες δρομείς εκτέλεσαν 3 φορές το πρωτόκολλο “2 ώρες + 5Κ”. Στη μία δοκιμή έλαβαν το ρόφημα του Rowe με την υδρογέλη, καταναλώνοντας 90 γραμμάρια υδατανθράκων (μίξη γλυκόζης και φρουκτόζης) ανά ώρα, την μέγιστη δηλαδή ποσότητα που μπορεί να απορροφήσει ο οργανισμός. Σε άλλη δοκιμή, πήραν ακριβώς την ίδια ποσότητα υδατανθράκων, χωρίς όμως τα συστατικά της υδρογέλης. Στην τρίτη δοκιμή, απλά ήπιαν ένα ποτό με σκέτη γλυκαντική ουσία, δηλαδή placebo. Η τυχαιοποίηση ήταν αρκετά επιτυχημένη, αφού μόλις 3 από τους 11 δρομείς μάντεψαν σωστά το είδος του ποτού που έλαβαν σε κάθε δοκιμή (η υδρογέλη δεν έχει κολλώδη μορφή, μέχρι να αντιδράσει με τα οξέα του στομάχου).
Από πλευράς απόδοσης, το σημαντικότερο εύρημα ήταν πως οι δρομείς στην δοκιμή με την υδρογέλη ήταν 7.6% πιο γρήγοροι στα 5Κ συγκριτικά με το placebo και 2.1% σε σχέση με το παραδοσιακό ρόφημα υδατανθράκων. Είχαν σχεδόν την ίδια συχνότητα και ένταση γαστρεντερικών συμπτωμάτων μεταξύ των δοκιμών με υδρογέλη και placebo, ενώ ήταν αυξημένα στην τρίτη περίπτωση, αυτή του απλού ενεργειακού ποτού. Ως εκ τούτου, υψηλή ποσότητα υδατανθράκων (σε συνδυασμό με συγκεκριμένο πρωτόκολλο άσκησης) προκαλεί στομαχικές διαταραχές, τις οποίες όμως η υδρογέλη θα μπορούσε να μειώσει ή και να εξαλείψει.
Ο προσδιορισμός του ισοτόπου άνθρακα έδωσε πολλές πληροφορίες για το είδος της ενέργειας που κατανάλωναν οι δρομείς αλλά και από πού αυτή προερχόταν. Το κυριότερο σημείο ήταν πως οι δρομείς έκαιγαν περισσότερους “εξωγενείς” υδατάνθρακες (δηλαδή προερχόμενους από το ποτό αντί από τις αποθήκες του σώματος) λαμβάνοντας την υδρογέλη: 68.6 γραμμάρια από το πρώτο και 63.4 γραμμάρια από το απλό ενεργειακό ρόφημα. Αυτό επιβεβαιώνει την θεωρία ότι η υδρογέλη επιταχύνει την διαδικασία περάσματος του ποτού από το στομάχι στο αίμα.
Ωστόσο, ας μην πέσουμε αμέσως στην παγίδα να πούμε ότι η μία θετική έρευνα καταργεί τις προηγούμενες έξι αρνητικές. Υποθέτοντας ότι αυτά τα αποτελέσματα θα επαναληφθούν και σε άλλα εργαστήρια, προκύπτουν μερικά ερωτήματα. Ποιες μεταβλητές κατέστησαν την συγκεκριμένη μελέτη διαφορετική από τις άλλες; Η υδρογέλη δίνει πλεονέκτημα πάνω από μία συγκεκριμένη ένταση άσκησης ή πέρα από μία συγκεκριμένη διάρκεια; Προκύπτουν οφέλη μόνο στο τρέξιμο και όχι στην ποδηλασία; Το πλεονέκτημα είναι σημαντικό μόνο όταν λάβεις πολύ μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων ανά ώρα; Ή η υπεροχή της υδρογέλης εντοπίζεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, αλλά τα αποτελέσματα κάνουν την διαφορά μόνο στις συγκεκριμένες συνθήκες;
O Rowe κάνει και κάποιες ακόμη επισημάνσεις. Είναι η επίδραση διαφορετική στις γυναίκες, οι οποίες εμφανίζουν ευκολότερα γαστρεντερικές διαταραχές κατά την άσκηση; Μπορεί να αλλαχθεί μέχρι ενός βαθμού η συνταγή της υδρογέλης (η οποία αποτελείται από πηκτίνη και αλγινικό νάτριο) και να έχουμε διαφορετικά αποτελέσματα; Θα μπορούσαν οι υδρογέλες να βοηθήσουν και μη αθλητές, οι οποίοι πάσχουν από χρόνια γαστρεντερικά συμπτώματα;
Εν ολίγοις, η συγκεκριμένη μελέτη είναι περισσότερο η αρχή παρά το τέλος στην έρευνα για την υδρογέλη. Σε κάθε περίπτωση όμως, παρέχει αξιόπιστες και βάσιμες ενδείξεις για όλα όσα ισχυρίζεται η Maurten για το προϊόν της.
Αρχικό κείμενο: Alex Hutchinson
