INEOS 1:59 Challenge: εκεί που η επιστήμη συναντά την ανθρώπινη θέληση

Το να κολυμπήσει κανείς κόντρα στο ρεύμα της ανθρώπινης διαίσθησης είναι δύσκολο. Μοιάζει να είναι φτιαγμένος έτσι ο ανθρώπινος νους ώστε να εντοπίζει για κάθε γεγονός μια ορισμένη αιτία, ένα ορισμένο αποτέλεσμα, ένα όριο και για το λόγο αυτό δυσκολεύεται να δει πέρα από αυτό, να αποδεχθεί την επιρροή άλλων παραγόντων, να δραπετεύσει πέρα από τα δεσμά και τα στερεότυπα που του θέτει η λογική.
Αλλά αυτό, αυτό ακριβώς από την αντίθετη οπτική γωνία είναι και η ιστορία της ανθρωπότητας, ο θρίαμβος της θέλησης, του ανθρώπινου πνεύματος, της παγκόσμιας συνεργασίας και άμιλλας : χαρισματικοί άνθρωποι που λύνουν φαινομενικά άλυτα προβλήματα, η ιστορία της επιστήμης ως η ιστορία της εξέλιξης του κόσμου, σε ένα ταξίδι χωρίς τέλος.

Σήμερα, με τον ρυθμό παραγωγής νέων τεχνολογιών να τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, επιταχύνεται ο ρυθμός της εξερεύνησης και κατανόησης της φύσης του κόσμου σε μια πολύ ευρύτερη κλίμακα (ακόμα και σε αυτόν τον κόσμο της ίδιας της γνώσης) πράγμα που κάνει τον 21ο αιώνα να αποτελεί ένα κομβικό σημείο για την ιστορία της ανθρωπότητας.

Μέσα σε αυτόν τον κόσμο και με αυτή την τεχνολογία να είναι προσιτή σε ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων -ειδικών και μη- πολλές φορές είναι εύκολο ακριβώς αυτό: να ξεχνάμε, να μην διακρίνουμε, να μην πιστεύουμε  σε αυτά τα στοιχεία που μας έφεραν ως εδώ, στην αξία της συλλογικότητας, της συνεργασίας  και ακόμα περισσότερο: στην αξία της φαντασίας πέρα από τα όρια.
Κι ίσως μοιάζει με αστείο, ο αθλητισμός, ο σημερινός αθλητισμός, ένα παράγωγο του ελεύθερου χρόνου, ένα μέσο διαχείρισης της κοινωνικής τάξης  και του κοινωνικού ανταγωνισμού, ένας κόσμος όπου το σώμα είναι υποχείριο στο οικονομικό σύστημα, να είναι αυτή η δραστηριότητα, αυτό ο τρόπος, αυτό το εφεύρημα που θα μας τα θυμίσει πάλι όλα αυτά, που θα μας τα αναδείξει όλα αυτά και θα μας δώσει την έμπνευση και τη δύναμη της θέλησης να δούμε και να πάμε πέρα από τα όρια.

Ακούγονται βαρύγδουπα όλα αυτά;
Κι όμως, ας μας επιτραπεί,  άσχετα από την εντύπωση, άσχετα από τον τρόπο πρόσληψης και κατανόησης, που διαθέτει ο καθένας μας,  αυτό ακριβώς  να πιστεύουμε ότι παρακολουθήσαμε και ξαναθυμηθήκαμε, μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες  άλλους φίλους  και μη, του τρεξίματος και του αθλητισμού, από την πλειοψηφία των ΜΜΕ και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όταν το Σάββατο 12 Οκτωβρίου, παρακολουθήσαμε στο πάρκο Prater της  Βιέννης,  τον χρυσό Ολυμπιονίκη και κάτοχο του παγκοσμίου ρεκόρ Eliud Kipchoge, σε ένα πρωτότυπο και ιδιότυπο γεγονός, να τρέχει για πρώτη φορά έναν μαραθώνιο , μια απόσταση 42.195μ, κάτω από 2 ώρες ( και για την ακρίβεια  σε 1:59:40): τον τρόπο που γράφεται η ιστορία!

«Η επιστήμη αποδεικνύεται πολλές φορές πιο παράξενη από την επιστημονική φαντασία. Και προσφέρει μεγαλύτερη ικανοποίηση» γράφει ο Stephen Hawking. Κι αυτό ακριβώς έγινε κι εδώ! Γιατί ακριβώς πράγμα μιλάμε;

Στον αθλητισμό έχουμε αναπτύξει τη νοοτροπία να αποδίδουμε συχνά την επιτυχία κυρίως στην ικανότητα των αθλητών ή σε μια μαγική παντοδύναμη συνταγή  που μεταμορφώνει τους ανθρώπους σε υπεραθλητές, βασιζόμενοι σε διαισθητικές εντυπώσεις συσχέτισης. Είναι ακριβώς έτσι;
Σίγουρα, πολλές φορές τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται, αλλά μην νομίζετε: και η αναλυτική σκέψη έχει κάνει βήματα μπρος. Και οι απαντήσεις που δίνει πολλές φορές είναι εκπληκτικές.

Πριν πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά, να πούμε μια ιστορία; Μια πολύ –κατά την γνώμη μας-  διδακτική ιστορία.

Πέρα από τα όρια της αιτίας και του αποτελέσματος

Ήταν το 1961. Και οι οπαδοί των N.Y. Yankees, αλλά και οι φίλοι του baseball, έμελλε να ζήσουν μια ανεπανάληπτη χρονιά. Η προσπάθεια του  Roger Maris και του πιο δημοφιλούς παίκτη των Yankees, του Mickey Mantle, να ισοφαρίσουν ή να καταρρίψουν το περίφημο ρεκόρ των 60 home runs μέσα σε μια χρονιά, το οποίο κατείχε από το 1927 ο  Babe Ruth, θα έμενε στην ιστορία!
(Kαι κρατήστε κατά νου ότι κι αυτό ήταν ένα ρεκόρ 34 χρόνων που όλοι λέγανε ότι δεν θα σπάσει ποτέ! Όσο για το home run, αν και δεν χρειάζονται ειδικές γνώσεις baseball ή μαθηματικών για να παρακολουθήσετε την ιστορία μας, ας πούμε ότι είναι το καλύτερο χτύπημα που μπορεί να πετύχει αυτός που έχει το ρόπαλο: να στείλει τη μπάλα που του ρίχνουν, έξω από το γήπεδο, ώστε να προλάβει να κάνει τον γύρο του γηπέδου, τότε λέμε ότι έχει επιτύχει ένα home run.)

Εδώ πρέπει να πούμε ότι ο θρύλος του Babe Ruth ήταν ιερός και φυσικά όποιος επιχειρούσε να τον καταρρίψει έπρεπε να το αξίζει. Ήταν μια εποχή ιδεαλισμού που ο πατριωτισμός, η πίστη στις πατροπαράδοτες αξίες στην ακεραιότητα και στην ηθική των πολιτικών και των προτύπων γενικότερα κυριαρχούσε. Ο Mantle ήταν κορυφαίος batter που τα έδινε όλα, παρά τα τραυματισμένα του γόνατα και ήταν με διαφορά το αγαπημένο παιδί των φιλάθλων και των ΜΜΕ. Ο Maris που είχε πάει την προηγούμενη χρονιά στους Yankees, ήταν κλειστός, απότομος τύπος και ποτέ δεν είχε κάνει πάνω από 39 home runs σε μια χρονιά. Ήταν μάλλον αντιπαθής , δεν έδινε συνεντεύξεις και δεν αγαπούσε τα παιδιά. Όλοι υποστήριζαν Mantle.

Tελικά τον Mantle τον πρόδωσαν τα γόνατα του και κατάφερε 54 home runs, ενώ ο Maris στο τελευταίο παιχνίδι της χρονιάς ενάντια στους Bostons Red Sox, την 1^η Οκτωβρίου έσπασε το ρεκόρ του Babe Ruth με 61!

Ο Babe Ruth στην καριέρα του είχε ξεπεράσει τα 50 home runs 4 φορές. Ο Maris δεν κατάφερε ποτέ ξανά να ξεπεράσει ούτε καν τα 40. Φυσικά αυτές οι μετέπειτα επιδόσεις του έκαναν ακόμη μεγαλύτερη την δυσαρέσκεια απέναντι του και από τους φιλάθλους και από τους δημοσιογράφους αλλά κι από τους συναθλητές του, μέσα στο πλαίσιο της εποχής που περιγράψαμε.

Ο Maris ποτέ δεν μπήκε στο Hall of Fame. (O Mantle μπήκε…) Mεγάλοι παίκτες όπως ο Rogers Hornsby έλεγαν πως « ο Maris δεν είχε το δικαίωμα να καταρρίψει αυτό το ρεκόρ!»

Ίσως όμως, όσο περίεργο κι αν σας φανεί, αυτό να είναι αλήθεια αλλά όχι για τους λόγους που το υποστήριζαν εκείνη την εποχή!

Κι αυτό γιατί οι νόμοι της τυχαιότητας που απορρέουν από τη θεωρία πιθανοτήτων προσφέρουν διδάγματα που όπως τα αποτελέσματα της επιμονής, της εξάσκησης και της ομαδικής δουλειάς, εφαρμόζονται σε όλους τους τομείς της ζωής μας πόσο μάλλον στον τομέα του αθλητισμού όπου πολλές επιτυχίες μπορούν εύκολα να ποσοτικοποιηθούν και φυσικά τα δεδομένα είναι άμεσα διαθέσιμα .

Ήδη σε ένα άρθρο του Life της εποχής, THE PHOTOGRAPHIC ESSAY: Math Muscles in on the Race Against Ruth? the Odds on Mantle and/or Maris Breaking Babe Ruth’s Home Run Record, που μπορείτε να το δείτε εδώ, γίνεται μια σύντομη αναφορά στη θεωρία των πιθανοτήτων και στο πως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να προβλεφθεί το αποτέλεσμα της μονομαχίας Maris- Mantle.

Από αυτό ορμώμενος, χρόνια μετά είναι η αλήθεια,  ο νεαρός τότε φυσικός του Berkeley, Leonard Mlodinow (που μαζί με τον Stephen Hawking το 2005 παρουσίασε το «΄Ενα συντομότερο χρονικό του χρόνου» ως την συνέχεια του γνωστού best-seller, του οποίου τις σκέψεις και την διήγηση ακολουθούμε!), προφανώς λάτρης του baseball, αποφάσισε να δημιουργήσει το δικό του μαθηματικό μοντέλο για τα home runs. Κι αυτό ήταν το εξής: το αποτέλεσμα κάθε χτυπήματος (που είναι μια ευκαιρία να σημειωθεί home run) εξαρτάται προτίστως από την ικανότητα του παίκτη. Εξαρτάται όμως (όπως και η επίδοση σε έναν μαραθώνιο ή σε κάποιο άλλο άθλημα) και από την αλληλεπίδραση πολλών άλλων παραγόντων που ξεκινάνε από την κατάσταση της υγείας του αθλητή, τον άνεμο, τον ήλιο, τα φώτα του σταδίου, την εξέλιξη του παιχνιδιού, τον τρόπο που ρίχνει ο pitcher, ως το αν ξενύχτησε την προηγούμενη ή το τι έφαγε πριν! Έτσι ποτέ κάποιος δεν έχει μια και μοναδική απόδοση , αλλά εξαιτίας όλων αυτών των παραγόντων σε κάθε χτύπημα έχει κάποια πιθανότητα να πετύχει home run και κάποια πιθανότητα να μην πετύχει. Στα εκατοντάδες χτυπήματα που κάνει κάθε χρόνο, όλοι αυτοί οι τυχαίοι παράγοντες εξαλείφονται κατά μέσο όρο, οπότε και προκύπτει μια τυπική απόδοση σε home runs.

Συμβαίνει όμως , κάποτε, μερικές φορές , αυτοί οι τυχαίοι παράγοντες να μην εξαλείφονται. Πόσο συχνά άραγε συμβαίνει αυτό και πόσο μεγάλη είναι η απόκλιση;
Με βάση τα ετήσια στατιστικά, όπως περιγράψαμε , μπορεί κανείς να εκτιμήσει την πιθανότητα που έχει για ένα home run ένας παίκτης σε κάθε ευκαιρία.

Το 1960 , ένα χρόνο πριν καταρρίψει το ρεκόρ ο Roger Maris έκανε 1 HR  ανά 14,7 ευκαιρίες (την ίδια επίδοση είχε κατά μέσο όρο περίπου στα 4 καλύτερα χρόνια της καριέρας του. Ας πάρουμε αυτή την επίδοση ως τον «κανονικό Maris».

Μπορούμε να το αναπαραστήσουμε αν θέλετε σαν ένα (αμερόληπτο) κέρμα που φέρνει κορώνα όχι μία στις 2 φορές , αλλά 1 φορά στις 14,7 φορές. Στη συνέχεια ρίχνοντας το «κέρμα μας» και σημειώνοντας το αποτέλεσμα από μια φορά για κάθε φορά που ο Maris είχε μια ευκαιρία για HR το 1961, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια σειρά από εναλλακτικές «σεζόν 1961» στις οποίες φυσικά έριχνε ο «κανονικός Maris» με το επίπεδο ικανότητας που είχε αυτή την εποχή! Με αυτόν τον τρόπο, τα αποτελέσματα αυτών των υποθετικών σεζόν απεικονίζουν το εύρος των επιδόσεων που θα μπορούσε να προσδοκά κάποιος από τον Maris το 1961 με δεδομένο την ικανότητα του.

Φυσικά ο Mlodinow δεν έριξε κάποιο τέτοιο φανταστικό κέρμα, ούτε προβληματίστηκε στο πως να βρει τον χρόνο να το κάνει αυτό! Έκανε την ανάλυση του χρησιμοποιώντας τις εξισώσεις του σε έναν υπολογιστή. Στις περισσότερες εικονικές σεζόν που δημιούργησε, ο αριθμός των HR, όπως αναμένονταν ήταν μέσα στο εύρος που ήταν συνηθισμένο για τον Maris. Σε κάποιες όμως σημείωνε κάπως λιγότερες επιτυχίες και σε κάποιες περισσότερες. Σπάνια είχε εντυπωσιακά περισσότερες ή εντυπωσιακά πολύ λίγες. Αλλά, πόσο συχνά είχε αποτελέσματα κοντά στα 60 HM του Babe Ruth;

Ίσως κάποιος να πιστεύει ότι η πιθανότητα ένας λιγότερο ικανός παίκτης όπως ο Μaris να φτάσει αυτόν τον αριθμό να είναι όπως η πιθανότητα να πιάσουμε τους αριθμούς του lotto ή του joker, και πράγματι έτσι είναι για έναν λιγότερο ταλαντούχο παίκτη. Όμως η επίδοση του «κανονικού Maris» υπερέβαινε κατά πολύ τον μέσο όρο των παικτών… Συνεπώς η πιθανότητα να φτάσει κατά τύχη το ρεκόρ του Ruth δεν ήταν αμελητέα.

Ισοφάριζε ή κατέρριπτε το ρεκόρ μία φορά κάθε 32 σεζόν.

Ίσως και πάλι αυτή η πιθανότητα να μην ακούγεται καλή. Κι ίσως δύσκολα κάποιος θα στοιχημάτιζε υπέρ του αν το γνώριζε στην αρχή της σεζόν 1961. Ωστόσο αυτή η πιθανότητα μας οδηγεί σε ένα εντυπωσιακό συμπέρασμα. Κι αυτό το καταλαβαίνουμε αν θεωρήσουμε ένα πιο ενδιαφέρον ερώτημα.

Ας θεωρήσουμε όλους τους παίκτες με ικανότητα ίδια ή περίπου ίδια με του  Maris και ας θεωρήσουμε  ολόκληρη την περίοδο των 70 ετών από τη χρονιά του ρεκόρ του Ruth, μέχρι την έναρξη της «εποχής των στεροειδών» (όπως ονομάζετε, όταν πια με τη χρήση αναβολικών από τους αθλητές , τα HR έγιναν πολύ πιο συνηθισμένα!)

Ποιά η πιθανότητα κάποιος από όλους αυτούς τους αθλητές να καταρρίψει κάποια στιγμή το ρεκόρ του Ruth αποκλειστικά και μόνο λόγω τύχης;

Μπορούμε να πιστεύουμε ότι ο Maris ήταν απλώς αυτός που του έλαχε να το κάνει αυτό;

Η ιστορία δείχνει ότι κατά τη διάρκεια αυτών των 70 ετών εμφανιζόταν 1 παίκτης ανά 3 σεζόν με ταλέντο και ευκαιρίες συγκρίσιμες με του Maris του 1961 που θα μπορούσε να το κάνει αυτό! Αν προσθέσουμε τώρα όλες αυτές τις περιπτώσεις διαπιστώνουμε ότι η πιθανότητα ένας από όλους αυτούς να ισοφαρίσει ή να καταρρίψει το ρεκόρ από τύχη ήταν λίγο παραπάνω από 50%! (Καθόλου άσχημα!)

Με άλλα λόγια, μέσα σε αυτή τη περίοδο ήταν μια αναμενόμενη αύξηση σε 60 HR από κάποιον παίκτη που είχε σταθερές επιδόσεις με 40 κάτι εντελώς ανάλογα με το δυνατό «κρακ» τον θόρυβο που ακούμε περιστασιακά κατά τη διάρκεια μιας κακιάς τηλεφωνικής σύνδεσης.

Ποτέ δεν θα μάθουμε με βεβαιότητα αν το 1961 ο Maris έπαιξε πολύ καλύτερα ή απλά τον ευνόησε η τύχη, Ωστόσο τέτοιου είδους αναλύσεις που έχουν γίνει από κορυφαίους επιστήμονες όπως ο Steven J. Gould και ο νομπελίστας Ε.Μ. Purchell, αποδεικνύουν ότι τέτοια μοντέλα προσεγγίζουν εξαιρετικά τις πραγματικές επιδόσεις και τα πραγματικά αποτελέσματα.

Κι αυτό ίσως μας είναι πολύ χρήσιμο για να βλέπουμε τα πράγματα από μια νέα οπτική , πέρα από τις ικανότητες μόνο .

Όταν εξετάζουμε ασυνήθιστα ή εντυπωσιακά επιτεύγματα θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι εκπληκτικά γεγονότα μπορούν να συμβούν χωρίς να υπάρχουν εκπληκτικά αίτια. Τυχαία περιστατικά συχνά μοιάζουν με μη τυχαία, και θα πρέπει να προσέχουμε ώστε να μην τα συγχέουμε. Αν και χρειάστηκαν αιώνες οι επιστήμονες έμαθαν να διερευνούν πέρα από τη φαινομενική τάξη των πραγμάτων και να αναγνωρίζουν την τυχαιότητα τόσο στη φύση όσο και στη καθημερινή ζωή. Όπως έμαθαν και να αναλύουν, να αιτιολογούν και να αξιολογούν σωστά κάθε παράγοντα που παίζει ρόλο.

Κι έτσι, όσο κι αν στην δική μας περίπτωση, αυτή μιας ασύλληπτης επίδοσης στον μαραθώνιο κάτω από 2 ώρες, μάλλον δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ήταν κάτι το τυχαίο, μπορούμε να αναρωτηθούμε αν αυτή η επίδοση ήταν αποκλειστικά θέμα της ικανότητας ενός ξεχωριστού αθλητή – που σίγουρα ικανοποιεί με την προσωπικότητα του την λαϊκή επιθυμία!- μπορούμε να αναρωτηθούμε αν κάποιος άλλος elit δρομέας κάτω υπό τις ίδιες συνθήκες θα κατάφερνε να πετύχει κι αυτός ανάλογη επίδοση, όπως  μπορούμε –πέρα από το θέαμα και την εντύπωση της πρώτης και ανεκπαίδευτης ματιάς- εξετάζοντας προσεκτικά τα δεδομένα, την εκτέλεση, την οργάνωση,  κι εμείς να καταλήξουμε σε εκπληκτικά συμπεράσματα για την επιστήμη και την τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε, πέρα από την ικανότητα, για να φτάσουμε σε αυτό το εκπληκτικό αποτέλεσμα: ένα ταξίδι σε μια άγνωστη περιοχή, ένα ταξίδι στο μέλλον!

Η ιστορία πίσω από την ιστορία

Αναμφίβολα ο Eliud Kipchoge είναι ο  καλύτερος  μαραθωνοδρόμος που είδαμε ποτέ.  Έχει κερδίσει σε 11 από τους 12 αγώνες του, είναι ο Ολυμπιονίκης και κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ για την απόσταση: 2:01:39. Και φυσικά μην ξεχνάμε ότι άλλη μια φορά έτρεξε την απόσταση σε 2:00:25 στο γεγονός της Nike, Breaking2 στην Μonza της Ιταλίας – χάνοντας το φράγμα των δύο ωρών για ένα περίπου δευτερόλεπτο ανά μίλι.

Πριν από το 2:00:25 του Kipchoge το 2017, υπήρχαν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το αν ένας άνθρωπος μπορούσε να τρέξει κάτω από δύο ώρες την απόσταση του μαραθωνίου. Μελέτες πρότειναν ότι θα  χρειαζόταν να φτάσουμε μέχρι το 2032 για να ξεπεραστεί αυτό το φράγμα  και ένα πιθανό όριο για τις ανθρώπινες δυνατότητες  θα μπορούσε να είναι  το 1:58:05. Ωστόσο, η απόδοση του Kipchoge στη Βιέννη έδειξε ότι όλα αυτά χρειάζονται αναθεωρήσεις!

 

 

Άλλά πώς ξεκίνησαν όλα αυτά; Ίσως από το θρυλικό πια άρθρο του Michael Joyner που  το 1991  υποστήριξε ότι ένας μαραθώνιος κάτω των 2 ωρών ήταν εφικτός (Το δικό του κάτω όριο τότε ήταν 1.57.48).
Τότε το WR  ήταν 2:06:50  του Belayneh Dinsamo από την Αιθιοπία που μάλιστα ήταν κι ένα  από τα μακροβιότερα. Και σίγουρα elit και ερασιτέχνες δρομείς ακόμη κι αν πληροφορήθηκαν μια τέτοια άποψη και εκτίμηση , δεν την θεώρησαν σοβαρή. Όσο όμως κι αν ο στόχος των 2 ωρών δεν υπήρξε άμεσος,  οι όροι δρομική οικονομία και οι εξισώσεις με τους παράγοντες που θα έπρεπε να προβλεφθούν  δεν ξεχάστηκαν και αντιθέτως οδήγησαν σε νέες οπτικές και νέες πρακτικές.

Έπρεπε να φτάσουμε στο 2017 , όπου και πάλι αν και το WR ήταν στο 2:02:57, η Nike, ίσως ορμώμενη από τις καινοτομίες που είχε χρησιμοποιήσει για τη κατασκευή ενός νέου ζευγαριού παπουτσιών ανακοίνωσε ένα project με στόχο το άπιαστο όνειρο των 2 ωρών.
Ακόμα και τότε λίγοι πίστεψαν στην επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος.

Εκείνη η απόπειρα αν και δεν στέφθηκε με επιτυχία, έδειξε όμως ότι το αδύνατο ήταν δυνατό. 2:00:25 έγραψε το χρονόμετρο για τον E.Kipchoge και εκτός από ότι μεγάλωσε τον θρύλο του, άνοιξε το δρόμο.

Το επόμενο βήμα ήταν εύκολο. Η εταιρεία INEOS προσέφερε τα απαραίτητα κεφάλαια, οι απαραίτητες βελτιώσεις σε όλους τους τομείς έγιναν και ναι  -αν δεν το πληροφορηθήκατε-η ιστορία γράφτηκε.

Ο πρώτος άνθρωπος που έτρεξε μαραθώνιο κάτω από 2 ώρες , ο E.Kipchoge , το έκανε το Σάββατο 12 Οκτωβρίου

Όπως και στην προσπάθεια που διοργάνωσε η Nike το 2017, το 1:59:40 του Kipchoge δεν υπολογίζεται ως επίσημο παγκόσμιο ρεκόρ.

Αυτό συμβαίνει αφενός γιατί δεν έγινε σε μια επίσημη εγκεκριμένη διοργάνωση ή διαδρομή της IAAF (Παγκόσμια Ομοσπονδία Στίβου) και αφετέρου γιατί δεν τηρήθηκαν μια σειρά από κανόνες που συνηθίζονται στους αγώνες, όπως το θέμα των «λαγών», η τροφοδοσία από ποδηλάτες, το αυτοκίνητο του «ρυθμού» κλπ  που πραγματικά όμως μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν αξίζουν αναλύσεως καθώς ο περισσότερος κόσμος που έμεινε εκστασιασμένος με το αποτέλεσμα όχι μόνο δεν φαίνεται να τα γνωρίζει αλλά ακόμη περισσότερο δεν φαίνεται να στέκεται και να τα θεωρεί σημαντικά μπροστά  στο εκπληκτικό αποτέλεσμα… που έτσι κι αλλιώς ήταν μάλλον κάτι άλλο παρά ένας αγώνας για μια επίδοση, ένα επίσημο ρεκόρ, ένα μετάλιο…

(Η προσπάθεια οργανώθηκε από τη χημική εταιρεία Ineos, η οποία συνδέεται με το fracking (ή Hydraulic fracturing,  μια  μέθοδος, μια τεχνολογική διαδικασία γεώτρησης που χρησιμοποιείται για την εξόρυξη πετρελαίου, φυσικού αερίου, γεωθερμικής ενέργειας ή νερού) και ανήκει στον πλουσιότερο άνθρωπο του Ηνωμένου Βασιλείου, Jim Ratcliffe.
Όμως, εκτός από την περιβαλλοντική πολιτική, η εταιρεία φαίνεται ότι επένδυσε και σε  κάποια σοβαρή επιστήμη πίσω από το εγχείρημα του Kipchoge.

Τι ήταν όμως τελικά αυτό που παρακολουθήσαμε το Σάββατο 12 Οκτωβρίου;
Μια εξωπραγματική απόδοση από τον κορυφαίο δρομέα της εποχής μας ;
Την επιβεβαίωση του καλύτερου δρομέα όλων των εποχών;
Ένα ταχυδακτυλουργικό τέχνασμα της τεχνολογίας αιχμής ;
Ή απλώς τον θρίαμβο ενός ζευγαριού παπουτσιών από το μέλλον;
Θιασώτες όλων των απόψεων υπάρχουν άφθονοι!

(Κι αν εστιάσουμε σε κάποιες τέτοιες  απόψεις  elit αθλητών ή παλιών πρωταθλητών, όπως οι Steve Jones, Geoff Smith, Rod Dixon, που φυσικά αντικατοπτρίζουν και απόψεις μερίδας απλών φιλάθλων, θα εντοπίσουμε ένα εντυπωσιακό κοινό τους στοιχείο: ότι ΔΕΝ ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με αυτό κι ότι ΔΕΝ το παρακολούθησαν! Και σε αυτό, εμείς δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε με τον E.Kipchoge που ερωτηθείς για όσους χαρακτηρίζουν την προσπάθειά του ανόητη, απάντησε απλά: «Σέβομαι τις σκέψεις όλων και ελπίζω να σεβαστούν και τη δική μου. Ο νόμος της φύσης δεν μπορεί να επιτρέψει σε όλους μας να συμφωνούμε».

Σίγουρα, το γεγονός είναι πολύ πρόσφατο και επιδέχεται πολλές (αβάσιμες) ερμηνείες. Στο άμεσο μέλλον θα μάθουμε πολλά περισσότερα για τα βασικά χαρακτηριστικά του. Αλλά, ακόμα και τώρα, ας θυμηθούμε την ιστορία μας, με την οποία ξεκινήσαμε: τι μας διδάσκει;

Πολλές φορές τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως τα θέλει η πρώτη ματιά μιας παγιωμένης καθιερωμένης λογικής .Και ίσως τον αναλυτικό τρόπο με τον οποίο πρέπει πολλές φορές να ερευνούμε για να έχουμε άποψη.

Κι αν έτσι τώρα, μετά την αρχική έκπληξη, πιο ψύχραιμοι και πιο περίεργοι,  ανασηκώσουμε την άκρη της αυλαίας αυτής της μοναδικής παράστασης, στα παρασκήνια, θα αντικρύσουμε αρκετή επιστήμη να μας πείσει ίσως ότι η ανθρώπινη θέληση δεν έχει όρια.
Ίσως κι αυτό να ΄ναι το μήνυμα αυτής της προσπάθειας.
Ίσως πάλι να ΄ναι απλώς κάτι για να ξεκινήσουμε!

Ο  ρυθμός – η προετοιμασία

Προτού προχωρήσει κάποιος  σε ένα τέτοιο εγχείρημα, όπως ίσως γνωρίζει ακόμα κι ένας ερασιτέχνης δρομέας, χρειάζεται μια καλή στρατηγική κι έναν σωστό σχεδιασμό. Για να το καταλάβουμε, ο ρυθμός με τον οποίο έπρεπε να τρέξει ήταν  2:50 min/km για 42 χιλιόμετρα ή περίπου 4: 34,5 min/m για κάθε ένα από τα 26 μίλια.

Καθένα από τα χιλιόμετρα του Kipchoge, στο event,  ήταν μεταξύ 2: 48min/km και 2:52min/km – που σημαίνει ότι σε καμία περίπτωση δεν έπεσε εκτός  στόχου 1:59:59 κι ότι επιλέχθηκε μια τακτική ενός σταθερού ρυθμού σε όλη την προσπάθεια κι όχι μια τακτική που ίσως θα καλούνταν να επιταχύνει περισσότερο στο 2^ο μισό ή πάλι να καλύψει πιο γρήγορα το πρώτο μισό.

Αυτό όμως είναι από τα στοιχεία που μπορεί να μην σημαίνουν πολλά  για τους απλούς δρομείς πόσο μάλλον για τους κανονικούς ανθρώπους που μπορεί να τα θεωρούν και γελοία….

Σύμφωνα με το  Runners World, ο μέσος χρόνος τερματισμού 5 χιλιομέτρων στο Ηνωμένο Βασίλειο  είναι 33 λεπτά και 54 δευτερόλεπτα. Για τους άνδρες είναι 29:08 και  για τις γυναίκες 38:12.
Η ολοκλήρωση του  μαραθωνίου του INEOS 1:59 απαιτούσε τον Kipchoge να τρέχει 5χλμ σε 14:13, οκτώ φορές στη σειρά.

Ισοδύναμα: όταν  το παγκόσμιο ρεκόρ ανδρών των 10.000 μέτρων είναι 26:17 , ο Kipchoge έπρεπε να τρέξει επανειλημμένα τα δεκάρια του  σε 28:26.  Ή ακόμα πιο απλά για τον κανονικό άνθρωπο: τα  100 μέτρα σε μόλις 17 δευτερόλεπτα – 422 φορές στη σειρά.

Κι αν αυτό σας φαίνεται κάτι πολύ εύκολο για κάποιον αθλητή ή Ολυμπιονίκη ή πάλι πολύ δύσκολο κι είστε έτοιμοι να  τα παρατήσετε για πάντα, μια και καλή, παρηγορηθείτε βλέποντας το βίντεο που ανέβασε ο Ολυμπιονίκης  Nick Symmonds. Ο οποίος λέει  στην αρχή ότι έχει PB στο μίλι  3:56 και στην προσπάθεια του έχει για βοήθεια  τον William Leer, με PB , 3:51. “Είμαστε καλοί δρομείς”, λέει ο Symmonds, στη συνέχεια αστειευόμενος, “Πρέπει να είμαστε σε θέση να πάμε 23, 24 μίλια σε αυτόν τον ρυθμό!”

Η αλήθεια είναι ότι πολλοί λίγοι δρομείς στο κόσμο μπορούν να ακολουθήσουν αυτούς τους ρυθμούς, πόσο μάλλον  να ανταποκριθούν στην ασκητική ζωή και στην πολύμηνη προετοιμασία που απαιτείται για να γίνει αυτό. ( Κι όλο αυτό σε ετήσια βάση και για μια χρονική περίοδο 4-5 ετών μόνο, σε υψηλότερο επίπεδο, αυτό που συνήθως εμείς αποκαλούμε καριέρα ενός μαραθονωδρόμου.)

Ας μην νομίζουμε, νέοι αλλά και πιο έμπειροι δρομείς, ότι όλο αυτό το εγχείρημα έγινε με εκπτώσεις στην προπόνηση, πόσο μάλλον χωρίς καμία προετοιμασία.

Χωρίς να τολμούμε(!) να μπούμε στις λεπτομέρειες ενός προγράμματος προετοιμασίας μαραθωνίου ή προετοιμασίας ενός elit μαραθωνοδρόμου, ας  πούμε ότι λίγα έχουν αλλάξει στην προπόνηση του Eliud Kipchoge τα τελευταία πέντε χρόνια, κι αυτό όσον αφορά την προσθήκη μιας πιο σημαντικής ποσότητας ενδυνάμωσης του κορμού. Μια τυπική εβδομάδα προπόνησης του Kipchoge όπως αναλύεται από τον Patrick Sang στο δεύτερο μέρος του ντοκιμαντέρ που κυκλοφόρησε η INEOS, παρουσιάζεται ως εξής: Tuesday – track or fartlek, Thursday – long run, Saturday – fartlek, υπόλοιπες ημέρες – easy.

Μια αξιοσημείωτη προσθήκη σε αυτή την προετοιμασία είναι όπως είπαμε η ενδυνάμωση κάτι που μπορεί να δει κανείς στα βίντεο. Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι τώρα φαίνεται ότι ο Eliud χρησιμοποιεί και αθλητικά ροφήματα κατά τη διάρκεια μερικών προπονήσεων που του δίνουν καθοδόν η ομάδα  από το van … αυτό ήταν κάτι που δεν το έκανε το 2017 στην πορεία προς το Βερολίνο.

Ο Sang αναφέρεται επίσης στη σχέση του με τον Eliud και πώς έχει αλλάξει με την πάροδο των χρόνων, αναγνωρίζοντας ότι  τώρα πολλές φορές αισθάνεται ότι είναι αυτός ο  μαθητής του ίδιου του Eliud.  Επίσης ας σημειώσουμε ότι μιλάει για το σεβασμό και την υπευθυνότητα που έχουν όλοι όσοι ασχολούνται με την προετοιμασία αυτού του event για τον Eliud και φυσικά για την  αυτοπεποίθησή του.

Μερικές από τις προπονήσεις της Τρίτης που τον έχουμε δει να κάνει:
15x1km (90sec rest) in average of 2:50-2:55
12x1200m (90sec rest) in average of 3:24-3:30.
5 sets of (2km, 1km) in 5:40-5:50 and 2:50-2:55.

Και μερικές από τις προπονήσεις του Σαββάτου:
4x10min reps (2min rest)
3x3min reps (1min rest)
25x1min reps (1min rest)
με τους ρυθμούς να κυμαίνονται από 2:45-2:55 ανάλογα με την διάρκεια.

Περισσότερες λεπτομέρειες , μπορεί να βρει κάποιος εδώ.

Η διατροφή

 Οι υδατάνθρακες (όπως μαθαίνουν από τα πρώτα τους βήματα όλοι οι δρομείς!) είναι το κλειδί για τη  απόδοση στα αθλήματα αντοχής – και ο  μαραθώνιος φυσικά  δεν αποτελεί εξαίρεση.

Κατά την προετοιμασία της προσπάθειας, οι διοργανωτές κατέληξαν σε ένα παράθυρο (12 Οκτωβρίου έως 20 Οκτωβρίου), όπου  θα μπορούσε να γίνει η προσπάθεια κι αυτό για να επιτύχουν τις καλύτερες δυνατές καιρικές συνθήκες.

Αυτή η αβεβαιότητα σήμαινε ότι η υδατανθράκωση, το πρωτόκολο που θα ακολουθούνταν σχετικά  με τη διατροφή του Kipchoge δεν θα μπορούσε να αρχίσει πιο νωρίς αν τελικά ο αγώνας γινόταν τις τελευταίες ημέρες και σίγουρα αυτό ήταν ένα σημαντικό πρόβλημα και υπήρξε προετοιμασία πάνω σε αυτόν τον τομέα που προς το παρόν δεν είδαμε.

“Επειδή δεν είχαν κάποια συγκεκριμένη μέρα που επρόκειτο να τρέξουν, έπρεπε να καθυστερήσουν τις στρατηγικές διατροφής που έπρεπε να εφαρμόσουν “, δήλωσε ο Stephen Mears, λέκτορας sports and exercise nutrition στο Loughborough University,  και είκασε ότι προφανώς είχαν αποφασίσει κάποια στρατηγική συνεχόμενης ποιοτικής τροφοδοσίας την ώρα του αγώνα.

Ο ίδιος  Kipchoge περιέγραψε το διάστημα μεταξύ της  αφύπνισης του στις  4:50am και της προγραμματισμένης εκκίνησης του στις 9:15am ως το πιο σκληρό  και αγχώδες της ζωής του. Προφανώς αυτό το χρονικό διάστημα χρησιμοποιήθηκε και για τη πρόσληψη ποιοτικών υδατανθράκων.

H αλήθεια είναι όπως και η φιλοσοφία της προπόνησης , έτσι και η γνώση πάνω στην αθλητική  διατροφή έχει κάνει άλματα την τελευταία δεκαετία. Πόσο βοήθησε η διατροφή στο γεγονός αυτό  και αν έγινε και σε αυτόν τον τομέα προετοιμασία του Kipchoge ώστε να έχει την κατάλληλη περίοδο, την καλύτερη απορρόφηση υδατανθράκων το έντερο του και ο οργανισμός του δεν το γνωρίζουμε, ίσως όμως αναρωτιόμαστε αν είναι ένα από αυτά τα πράγματα που έκαναν τη διαφορά;

Δεν υπάρχει οριστική απόδειξη, αλλά μπορούμε να πούμε κάτι  σχετικό κοιτάζοντας  έναν από τους άλλους αθλητές της Nike, που συμμετείχαν στο project της Monza, (κι αυτό γιατί εκεί δεν υπήρχαν τα Νext%) τον Zersenay Tadesse.

Ο Tadesse είναι ένας  σημαντικός δρομέας από την Ερυθραία, ( 12:59 (5,000 meters), 26:37 (10,000 meters), 58:23 (half marathon), 2:08:46 (marathon), αργυρό μετάλλιο το 2004 στην Ολυμπιάδα και χάλκινο στο Παγκόσμιο το 2009 στα 10000μ, 5 φορές Παγκόσμιος Πρωταθλητής στον Ημιμαραθώνιο) που κάποτε θεωρούνταν η ιδανική περίπτωση για τον μαραθωνοδρόμο που θα μπορούσε να γράψει ιστορία τρέχοντας την απόσταση σε 2 ώρες: οι φυσιολογικές εξετάσεις που δημοσιεύτηκαν στο British Journal of Sports Medicine το 2007 προσδιόρισαν τον Tadese ως “μία από τις χαμηλότερες (αν όχι τις χαμηλότερες) τιμές που δημοσιεύθηκαν ποτέ” για την δρομική οικονομία. (50 mL∙kg−1∙km−1 when he ran at speeds of 17, 19, and 21 km∙h−1.)

Παρόλαυτα ο  Tadesse είχε πάντα θέματα με τη διατροφή του στους μαραθώνιους του. Ο πρώην κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ στον ημιμαραθώνιο,  είχε προβληματίσει και απογοητεύσει τον κόσμο  όταν διπλασίασε την απόσταση – αλλά όμως ακόμα κι αυτός σε αυτό το γεγονός της Monza, κατόρθωσε να ρίξει το ατομικό του ρεκόρ  στον μαραθώνιο κατά τέσσερα λεπτά, μειώνοντας τον χρόνο του από 2:10:41 σε 2:06:51. Κι αυτό σε ένα γεγονός που αυτός και ο Desisa  είχαν τρέξει όλη την απόσταση μαζί με τον Kipchoge και  είχαν ακολουθήσει τον τρελό ρυθμό που απαιτούσε η προσπάθεια του τουλάχιστον ως το μέσον.  Ίσως, ίσως εικάζουμε , με τη βοήθεια των επιστημόνων,  να είχε βελτιστοποιήσει τη διατροφική πρόσληψη και να είχε επιτύχει μια ιδανική προετοιμασία για αυτό το PB.

Μπορεί να μην μάθουμε  ποτέ πλήρως τον ρόλο που διαδραματίζει η  διατροφή στις  μεγάλες αποστάσεις, αλλά αυτό για το οποίο είμαστε βέβαιοι είναι ότι όταν κάποιος επιχειρεί το sub2, η διατροφή  θα πρέπει να βρίσκεται στην καρδιά της προετοιμασίας του.

Πριν ξεκινήσει στις 8:15 π.μ. στις 12 Οκτωβρίου, ο Kipchoge  σίγουρα θα  έπρεπε να αυξήσει την ποσότητα των υδατανθράκων στη διατροφή του, λέει ο Mears. Οι μύες βασίζονται σε υδατάνθρακες, που αποθηκεύονται στο σώμα ως γλυκογόνο, για να παράγουν δύναμη και, συνεπώς, να παράξουν κίνηση. Εάν το σώμα εξαντλήσει τους υδατάνθρακες, θα αρχίσει να καίει λίπος για να τροφοδοτήσει έναν αθλητή – μια διαδικασία που δεν είναι τόσο αποτελεσματική καθώς και το λίπος είναι συχνά ελλιπές στο σώμα των ελίτ αθλητών.

Επιπλέον δεν είναι μόνο πριν από την εκκίνηση ότι ο Kipchoge θα έπαιρνε επιπλέον υδατάνθρακες. Θα έπρεπε να είχε επίσης μια συνεχόμενη ικανοποιητική τροφοδοσία ενώ ήταν εν κινήσει. «Η κατανάλωση υδατανθράκων κατά τη διάρκεια της άσκησης θα διατηρήσει την απόδοση ή, τουλάχιστον, θα αποτρέψει την κάμψη της», λέει ο Mears.
Εδώ πάλι, σίγουρα θα πρέπει να είχαν γίνει ακριβείς μετρήσεις για την ιδιαιτερότητα του οργανισμού του Kipchoge καθώς και οι απαραίτητες δοκιμές.

Ας εικάσουμε ότι όπως συνηθίζεται θα έπρεπε να  αναμένεται να πάρει 60 έως 100 γραμμάρια υδατανθράκων ανά ώρα. Η πλειοψηφία των υδατανθράκων  του Kipchoge που καταναλώθηκαν κατά τη διάρκεια της πορείας ήταν μέσω ποτών. Ο Kipchoge χρησιμοποιεί  συνήθως ένα ποτό, σε σκόνη  που ονομάζεται Maurten Drink Mix 320  το οποίο περιέχει 80 γραμμάρια υδατανθράκων ανά μερίδα 500 ml.

Κατά τη διάρκεια του αγώνα, η ομάδα του Kipchoge του έδινε τα ποτά από ποδήλατα που πήγαιναν μαζί του – σε τακτά χρονικά διαστήματα. Κάτι που είχε σχεδιαστεί ώστε να επιτυγχάνεται ο σταθερός και συνεχής ρυθμός απορρόφησης των υδατανθράκων. (Κι αυτό  ήταν ένας βασικός λόγος για τον οποίο η προσπάθεια δεν θεωρήθηκε παγκόσμιο ρεκόρ.)

Ο Mears λέει ότι κατά τη διάρκεια της προσπάθειας της Monza o Kipchoge πειραματίστηκε με μικρά ποτά (περίπου 50ml) κάθε λίγα χιλιόμετρα για να διατηρήσει μια σταθερή παροχή στο σώμα του. Οι μικρότερες όμως ποσότητες  χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να φτάσουν στους μύες, λέει ο Mears, αλλά σε σύγκριση με τις μεγαλύτερες  είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν γαστρεντερικά προβλήματα. Δεν είναι απίθανο , να είχαμε σημαντικές αλλαγές πάνω σε αυτό το κομμάτι σε αυτή την προσπάθεια, κάτι που μένει να μάθουμε στο μέλλον.

Για αυτό το κομμάτι υπεύθυνος ήταν ο Armand Bettonviel,  nutrition expert που συνεργάζεται μαζί του από την NN Team και ο οποίος ευθύνεται και για την επανάκαμψη  την επάνοδο του K. Bekele καθώς και το διατροφικό πλάνο που ακολούθησε αυτός στο πρόσφατο αγώνα του στο Βερολίνο καθώς και σε όλη την πορεία του προς αυτό. Έχει  σπουδάσει φυσιολογία, άσκηση και διατροφή στο Stirling University και το ακαδημαϊκό του ενδιαφέρον και η εξειδίκευσή του όπως φαίνεται από τις εργασίες του, είναι στην  βιοχημεία της άσκησης και τη μετάφραση αυτής της γνώσης σε διατροφικές στρατηγικές για ελίτ αθλητές.

 

Ψυχολογική ώθηση

Μέχρι τον Μάϊο του 2017 (που έγινε η απόπειρα της Monza)  o ταχύτερος μαραθώνιος που είχε σημειωθεί ήταν το 2: 02:57 ( Dennis Kimetto, Berlin 28/9/2014). Από τότε κι από τον Σεπτέμβριο του 2018 , ο Kipchoge κατέχει αυτός το  επίσημο παγκόσμιο ρεκόρ με  2:01:39 (που τέθηκε κατά τη διάρκεια του μαραθωνίου του Βερολίνου το 2018). Κι αυτό το ρεκόρ, αυτή η βελτίωση, ήταν το μεγαλύτερο άλμα προς τα εμπρός μέσα σε 60 χρόνια. Με αυτό το  1:59:40 ο Kipchoge κατέβηκε ακόμη  δύο λεπτά από το παγκόσμιο ρεκόρ του.

Κι αν αυτά τα νούμερα μας φαίνονται εντυπωσιακά, αν αυτή η βελτίωση μοιάζει εξωπραγματική, χρήσιμο είναι να κοιτάξουμε και τα αντίστοιχα των γυναικών.
Την επομένη της εντυπωσιακής επιτυχίας του E.Kipchoge στις 13 Οκτωβρίου , στον ετήσιο μαραθώνιο του Chicago, έμελλε να γίνει άλλη μια εντυπωσιακή επίδοση :  ένα μεγάλο παγκόσμιο ρεκόρ στον μαραθώνιο γυναικών που κρατούσε 16 χρόνια. H Brigid Kosgei από την Κένυα κατάφερε και σταμάτησε το χρονόμετρο στο 2.14.06 , βελτιώνοντας κατά 1:21 το προηγούμενο ρεκόρ της Paula Radcliffe (2.15:25) που έστεκε από το 2003.

Κι αν αυτό δεν σας φαίνεται και τόσο εντυπωσιακό, ας πούμε ότι το προηγούμενο ατομικό ρεκόρ της Kosgei ήταν 2.18.20, από τον Μαραθώνιο του Λονδίνου τον Απρίλιο του 2019, ούτε καν πριν 6 μήνες! 

Με λίγα λόγια είχε μια βελτίωση κατά 4:16 λεπτά! (Όταν καμία γυναίκα δεν είχε τρέξει ποτέ ξανά κάτω από 2.17, εκτός από την Radcliffe  στην κούρσα του παγκόσμιου ρεκόρ της!) Βέβαια , εδώ , να σημειώσουμε ότι οι παραπάνω μελέτες που αναφερθήκαμε , θεωρούν ότι οι γυναίκες έπρεπε να έχουν σπάσει το 2:10 από το 1996!!!

Έχοντας αυτά κατά νου –και προσπερνώντας προς το παρόν το θέμα των παπουτσιών που χρησιμοποιήθηκαν και από την Kosgei και από τον Kipchoge–   μπορούμε να εικάσουμε ότι για  τέτοια εγχειρήματα όπως το INEOS 1:59,  δυνητικά υποψήφιοι για να  διεκπεραιώσουν τις απαιτήσεις της προετοιμασίας και του αγώνα θα μπορούσαν να ήταν  πολλοί λίγοι δρομείς , αλλά αρκετοί δρομείς κάτω του 2.04…. 8 αθλητές το έχουν καταφέρει αυτό το 2019 και 16 από το 2011 ως σήμερα…

Όμως εκτός από τις αθλητικές επιδόσεις, εκτός της σωματικής ικανότητας, ίσως ποτέ δεν μάθουμε, πόσο αυτή η προσπάθεια ίσως απαιτούσε και μια εξαιρετική πνευματική προετοιμασία και ικανότητα να διαχειριστεί  ο δρομέας  την ψυχολογική πίεση  της δημοσιότητας , του μεγέθους του εγχειρήματος, την συγκέντρωση, την προσήλωση στο στόχο και την ψυχική ακροβασία ανάμεσα στην επιτυχία και την αποτυχία, τις λεπτές στιγμές του αγώνα. Και ίσως αυτό το κομμάτι – ακόμα κι αν υπήρχε ή δεν υπήρχε ειδική προετοιμασία-  είναι αυτό που έπρεπε ένας υποψήφιος δρομέας να το έχει δουλέψει και να το έχει κατακτήσει με μια μακρά πορεία που θα χαρακτήριζε όλη  του την διαδρομή.

Μεγάλοι δρομείς έχουν υπάρξει στην ιστορία του αθλητισμού που με βάση τις επιδόσεις τους στα 5 και στα 10 κμ , την φυσιολογική τους κατάσταση και την καριέρα τους θα μπορούσαν να είναι υποψήφιοι ενός τέτοιου εγχειρήματος ακόμη κι αν οι χρόνοι του Μαραθωνίου ήταν μακριά από τις 2 ώρες στην εποχή τους , αν υπήρχε την κατάλληλη στιγμή η τεχνογνωσία να στηρίξει μια τέτοια πεποίθηση. Αρκετοί μάλιστα και της γενιάς του Kipchoge.

Στην δεδομένη όμως στιγμή, δύσκολα θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς καλύτερο υποψήφιο από τον Kipchoge.  Και δύσκολα θα μπορούσε να βρει κάποια άλλη προσωπικότητα να στηρίξει , να διαφημίσει, να επικοινωνήσει το γεγονός αυτό όπως του άρμοζε: σα το πιο σπουδαίο γεγονός της ιστορίας του μαραθωνίου, σαν ένα σπουδαίο γεγονός της ιστορίας του ανθρώπου, μια νέα κατάκτηση , έναν ακόμη θρίαμβο της ανθρώπινης θέλησης ενάντια σε κάθε όριο. Είναι ο χρυσός Ολυμπιονίκης , ο παγκόσμιος ρέκορντμαν , ο άτρωτος από τραυματισμούς , ανίκητος των τελευταίων χρόνων και -όπως και στην περίπτωση του Mantle στην μονομαχία του με τον Maris!-   αυτός που το κοινό έκρινε ότι του άξιζε να το πετύχει, αυτός που το κοινό ήθελε να δει να το επιτυγχάνει.

Κι αυτή η αστείρευτη επιθυμία, το ασίγαστο πάθος του κοινού να γραφτεί ιστορία , να γραφτεί ιστορία στην εποχή του και να είναι αυτοί παρόντες ήταν κι ένας ακόμη παράγοντας  που λήφθηκε υπόψη από την αρχή του σχεδιασμού και για πολλούς ένα από τα στοιχεία που έκαναν την διαφορά και ανατροφοδότησαν την πίστη, το ηθικό όλων των δρομέων και των υπευθύνων που συμμετείχαν  αυτή την ημέρα  σε αυτό και τους έκαναν να δώσουν τον καλύτερο τους εαυτό με ένα μόνο στόχο: την επιτυχία.

Σε αντίθεση με την Monza, ο Kipchoge είχε το πλήθος που τον υποστήριζε κατά μήκος ολόκληρης της πορείας. (Η προσπάθεια της Nike ήταν κλειστή για το κοινό, με μόνο μερικές εκατοντάδες άτομα να είναι παρόντες.)  Αυτή τη φορά οι  χιλιάδες θεατές  είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τους δρομείς να περνούν από μπροστά τους ξανά και ξανά κάτι που είναι αδύνατο να γίνει σε έναν συνηθισμένο μαραθώνιο. Και σίγουρα το θέαμα ακόμη και μέσα από την live μετάδοση στο YouTube μας αποζημίωσε όλους!

Pacers για τον ρυθμό και τον άνεμο

 Οι ελίτ ποδηλάτες, εδώ και χρόνια, γνωρίζουν πολύ καλά  πόσο μεγάλο ρόλο παίζει  η αντίσταση του αέρα στην προσπάθεια τους. Έρευνες μάλιστα έχουν δείξει ότι για τους  αναβάτες στη μέση μιας ομάδα ποδηλατών – μπορεί να μειωθεί η επίδραση  του ανέμου από  50 έως 70%!
Φυσικά και η  επίδραση της αντίστασης του  άνεμου είναι πολύ μικρότερη για τις ταχύτητες που αφορούν το τρέξιμο-  – αλλά αυτή η λεπτομέρεια μπορεί ακόμα να κάνει τη διαφορά και να συνεισφέρει σημαντικά κέρδη.

Όταν μιλάμε για  προσπάθεια βελτίωσης των αθλητικών επιδόσεων  στο κορυφαίο επίπεδο, τότε μιλάμε για οριακά οφέλη που πολλές φορές αφορούν λεπτομέρειες και κλάσματα του δευτερολέπτου . Αν κάποιος είναι δυνατόν να εξασφαλίσει από κάποιον παράγοντα ακόμα κι ένα κέρδος του 0,5% , τότε ναι, να είστε σίγουροι ότι  αξίζει τον κόπο να δοκιμαστεί. Κάπως έτσι, ήδη από την πρώτη απόπειρα της Monza,  η αεροδυναμική μπήκε στην εξίσωση.

“Νομίζω ότι το pacing είχε την μεγαλύτερη επίδραση στην απόδοση του Kipchoge στη Μοντσα”, είπε ο Michael Joyner, ειδικός στην εργοφυσιολογία που όπως είπαμε το 1991,  στο δικό του θρυλικό πια  άρθρο υποστήριξε ότι ένας ιδανικός αθλητή που τρέχει υπό ιδανικές  συνθήκες, θα μπορούσε να ολοκληρώσει έναν μαραθώνιο  κάτω από δύο ώρες.

“Και όχι μόνο λόγω της προστασίας από την αντίσταση του ανέμου, αλλά και από την ψυχολογική ώθηση που δίνει η παρουσία κάποιου δίπλα του αλλά κι από την ανακούφιση από το άγχος να διατηρηθεί ένας ρυθμός σταθερός.” συμπληρώνει ο ίδιος.

Μάλιστα  δεν άργησαν να έρθουν οι επιβεβαιώσεις.
Πριν από δύο χρόνια, (Μάιος 2017) μια ανεξάρτητη ανάλυση διαπίστωσε ότι το όφελος που παρείχαν οι pacers στη Monza ήταν μάλλον τεράστιο !
(Οι υπολογισμοί τους δείχνουν ότι το όφελος για τον Kipchoge με τη χρήση pacers ήταν 4:09(λεπτά!) , σε σύγκριση με ένα δρομέα που θα έτρεχε μόνος τους και 4:35 με την χρήση pacers και του αυτοκινήτου!  Ίσως ο νέος σχηματισμός λοιπόν που είδαμε είχε ακόμη πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα!)

 

 

Και ίσως λοιπόν , εκτός από την πιο θεαματική λεπτομέρεια, η χρήση των pacers, ήταν ίσως από εκείνους τους τομείς που αφιερώθηκε ο περισσότερος σχεδιασμός και χρόνος.

100 περίπου σχηματισμοί δοκιμάσθηκαν και για κάθε έναν από αυτούς ελέγχθηκε η επίδραση των ανέμων, στα εργαστήρια. Εναλλακτικοί σχηματισμοί είχαν ετοιμαστεί σε περίπτωση που το απαιτούσε η διεύθυνση του ανέμου. Και βέβαια οι pacers που –αντίθετα  στη λογική των αγώνων μαραθωνίων που συνεχίζουν από την αρχή ως το τέλος (ή ως κάποιο ορισμένο σημείο)- εναλλάσσοταν .

Χρησιμοποιήθηκαν 35 pacers (με άλλους 6 έξι αναπληρωματικούς) . Ανάμεσα τους μερικοί από τους κορυφαίους αθλητές του κόσμου, που μπορούσαν να τρέξουν σταθερά το ρυθμό 4: 34,5 ανά μίλι που απαιτείτο.

Μια ομάδα επτά pacers βρισκόταν μπροστά από τον Kipchoge σε σχήμα V. Ο Kipchoge έπρεπε σταθερά να ακολουθεί, να βρίσκεται πάντα πίσω από τον τελευταίο από αυτούς , αυτόν που ήταν ο αρχηγός (captain) και είχε το ρόλο να συντονίζει και να ελέγχει τον σχηματισμό . Πίσω από τον Kipchoge στο πίσω μέρος του σχηματισμού έτρεχαν και ακολουθούσαν οι  δύο τελευταίοι pacers. Κατά τη διάρκεια της προσπάθειας, οι 35 pacers ήταν χωρισμένοι  σε 5 ομάδες με τους μπροστινούς να τρέχουν από 3 εώς 4,4 χλμ, τους τελευταίους να τρέχουν 9,6 χλμ , και  κάποιους να εναλλάσσουν θέση και μέσα και έξω από την ομάδα τους. Για κάθε ευθεία των 4,4 συνήθως στους κόμβους είχαμε αλλαγές και έτσι υπήρχαν 9 διαφορετικοί σχηματισμοί. Οι captains ήταν ο B.Lagat, o E.Kiptanui, o B.Robinson, o J.Wanders και  o M.Centrowitz.

Μπροστά από τους pacers ήταν μια σειρά από αυτοκίνητα. Το αυτοκίνητο ακριβώς μπροστά από τους δρομείς (Audi E-tron)  ήταν ένα αυτοκίνητο για τον ρυθμό που έδειχνε τον χρόνο και τον προβλεπόμενο και έφερε ένα σύστημα λέιζερ που προέβαλλε πάνω στο δρόμο τα σημεία  που θα έπρεπε να βρίσκονται οι pacers. ( Φυσικά, ενεργούσε κι αυτό ως ένα μεγάλο εμπόδιο που μείωνε την αντίσταση του ανέμου  και οι πληροφορίες που είχε δώσει το Ineos έλεγαν  ότι το ηλεκτρικό αυτοκίνητο είχε αλλάξει από την προηγούμενη φορά, έτσι ώστε το σύστημα ελέγχου ταχύτητας να είναι  το ακριβέστερο  και να εξασφαλίζει  το σταθερό ρυθμό. Κάθε δρομέας επίσης είχε ένα τσιπ τοποθετημένο στα παπούτσια του και  αναμεταδότες  που εκπέμπαν σήμα είχαν τοποθετηθεί σε κάθε χιλιόμετρο για να εξασφαλιστεί  και να διατηρηθεί ο σωστός ρυθμός ακόμα κι αν δεν επιτυγχάνονταν η ακρίβεια από το αυτοκίνητο.  Και βέβαια ένα  εφεδρικό αυτοκίνητο  ήταν έτοιμο, για κάθε περίπτωση.

Οι δοκιμές είχαν δείξει ότι ήταν ικανοί να φτάσουν στη γραμμή τερματισμού με ένα τυπικό σφάλμα λιγότερο του 1 μέτρου! Που μεταφραζόταν σε λιγότερο από 0,2 δευτερόλεπτα χρόνου!!!).

 

 

 

Οι Pacemakers: αξίζει να μείνουν στην μνήμη μας τα ονόματά τους!

Name
Joel Ayeko	Two-time World Mountain Running Championship silver medalist.
Thomas Ayeko	Junior silver medalist at the 2011 IAAF World Cross Country Championships
Selemon Barega	2018 Diamond League champion over 5,000 metres (16,000 ft)
Emmanuel Bett	Fastest time over 10,000 metres in the 2012 season
Hillary Bor	Gold medalist, 3000 metres steeplechase at the 2019 USA Outdoor Track and Field Championships
Matthew Centrowitz	2016 Olympic and World Indoor Champion over 1,500 metres (4,900 ft)
Paul Chelimo	Olympic and World medalist over 5,000 metres (16,000 ft)
Augustine Choge	2006 Commonwealth Games Champion over 5,000 metres (16,000 ft). Part of Eliud Kipchoge’s training group
Victor Chumo	Part of Eliud Kipchoge’s training group
Filip Ingebrigtsen	Reigning European Cross-Country champion and 2016 European 1500m Champion
Henrik Ingebrigtsen	2012 European 1500m Champion
Jakob Ingebrigtsen	European Indoor and outdoor champion. Youngest pacemaker.
Philemon Kacheran	Part of Eliud Kipchoge’s training group
Stanley Kebenei
Justus Kimutai
Shadrack Kipchirchir	Silver medalist at the 2014 NCAA Outdoor Championships in the 10,000 metres
Noah Kipkemboi
Gideon Kipketer	Part of Eliud Kipchoge’s training group
Jacob Kiplimo	Silver medalist, IAAF World Cross Country Championships
Marius Kipserem
Eric Kiptanui
Moses Koech
Shadrack Koech
Micah Kogo	Former World Record holder for 10,000 metres (33,000 ft) on the road.
Alex Korio
Jonathan Korir
Ronald Kwemoi	Gold medalist, 2014 Kenyan National Championship in the 1500 metres
Bernard Lagat	Oldest pacemaker. Was part of the Breaking2 challenge. Beat Kipchoge to the 5,000 metres (16,000 ft) World title in 2007.
Lopez Lomong	Part of the Breaking2 attempt in 2017.
Abdallah Mande
Stewart McSweyn
Kota Murayama
Ronald Musagala
Kaan Kigen Özbilen
Jack Rayner
Chala Regasa
Brett Robinson
Nicholas Rotich	Part of Eliud Kipchoge’s training group
Patrick Tiernan
Timothy Toroitich
Julien Wanders	World Record holder for 5,000 metres (16,000 ft) on the road.

 

(…κι εδώ ας μας επιτραπεί μια παρέκβαση, που αν και σε παγκόσμιο επίπεδο δεν αντιληφθήκαμε να γίνεται λόγος για μια τέτοια σκιά, θα τολμήσουμε να κάνουμε κι αυτό από σεβασμό στο απλό ερασιτέχνη και απλό φίλαθλο, φίλο μας, που δίπλα μας, στις παρέες μας πολλές φορές και μεταφέρει και υιοθετεί την άποψη ότι «όλοι είναι ντοπαρισμένοι» ή «όλα είναι στημένα» .

Συχνά επιλέγοντας μια τέτοια άποψη, ακυρώνουμε (ή μειώνουμε στα όρια του ανεπαρκή ή γελοίου) το ρόλο του antidoping και κατ΄ επέκτασιν των ελέγχων σε οποιοδήποτε επίπεδο. Αγνοούμε (ηθελημένα ή μη)  ότι κάποιος που επιλέγει το doping δεν το κάνει στιγμιαία και μεμονωμένα αλλά ότι  αυτό είναι μια απόφαση και μια στάση ζωής και για αυτόν. Όπως αγνοούμε και ηθελημένα ή μη, ποιό είναι το πρόγραμμα του antidoping και ποιό είναι το σύστημα των ελέγχων.

Οι αθλητές που συμμετείχαν σε αυτό το project, και οι pacemakers  και ο E.Kipchoge είναι (οι περισσότεροι) επαγγελματίες αθλητές που συμμετέχουν στις επίσημες διοργανώσεις της IAAF, όπως και σε εθνικά πρωταθλήματα και ως εκ τούτου υποβάλλονται σε ελέγχους doping καθόλη τη διάρκεια  του έτους και της καριέρας τους, σε συνδυασμό βέβαια στην εποχή μας και με το σημαντικό θεσμό του βιολογικού διαβατηρίου που έχει ακριβώς αυτό τον σκοπό να ανιχνεύσει διαφορές και αποκλίσεις σε αιματολογικούς δείκτες σε μακρές περιόδους και περιόδους εκτός ελέγχων.  Επιπροσθέτως από το 2019 και τον Μαραθώνιο του Λονδίνου, οι majors Marathons, θορυβημένοι από τα κρούσματα που είχαν σημειωθεί και ανησυχώντας για την τροπή που έβλεπαν ότι έπαιρναν τα πράγματα, προχώρησαν στο δικό τους πρόγραμμα ελέγχων όπου εκτός των άλλων, 150 δρομείς που συμμετέχουν σε αυτούς, θα εξετάζονται σε βάθος και με μεγαλύτερη συχνότητα και λεπτομέρεια και θα χωρίζονται σε ομάδες υψηλού και χαμηλού κινδύνου)

Φυσικά ο κόσμος που ζούμε δεν είναι ένας κόσμος χωρίς αγκάθια και πάλι όμως μην ξεχνάμε ότι αυτός που πιάνεται, πάλι δεν πιάνεται μεμονωμένα,  αλλά πιάνεται για πάντα, εννοώντας ότι  πολλές φορές πέραν της τιμωρίας είναι πολύ δύσκολο να επανέλθει (όχι λόγω της μνήμης του φίλαθλου κοινού βέβαια) λόγω της στάσης απέναντί του και των συναθλητών του αλλά και πολλών διοργανωτών.  Και βέβαια, όταν έρχεται και κάποια τέτοια στιγμή, έρχεται και η ώρα για να κρίνουμε και να κατακρίνουμε.

Επιλέγοντας όμως  εκ των προτέρων, μια τέτοια στάση παρακολούθησης των αθλητικών δρώμενων φορώντας τα γυαλιά της καχυποψίας και της μεμψιμοιρίας, είναι σα να αρνούμαστε όχι την αξία της αθωότητας του οποιουδήποτε, αλλά την  αξία της προσπάθειας  και κάθε άλλου παράγοντα,  την αξία κάθε άλλης επιστήμης του αθλητισμού, την αξία της λογικής συνέπειας. Κάτι τέτοιο –προσωπική μας άποψη- δεν αδικεί μόνο τους αθλητές. Αδικεί την δική μας προσπάθεια και την δική μας αγάπη προς αυτό στο οποίο βρίσκουμε διέξοδο και μάλιστα όχι με όρους πρωταθλητισμού. Η επιφανειακή κρίση και η κατάκριση με αυτούς τους όρους , μια εξήγηση για τα πάντα που δεν χρειάζεται απόδειξη, να μας συγχωρείτε , αλλά δεν μας κάνει πιο έξυπνους. Αντίθετα μάλιστα , μας κάνει δέσμιους προκαταλήψεων και μειώνει την δική μας εξέλιξη, την δική μας αντίληψη και μάλιστα μέσα από τα πράγματα που αγαπάμε και έχουμε διαλέξει να ασκούμε για τη δική μας βελτίωση.

Κι αυτή η κριτική μας, ας το τονίσουμε,  είναι ως προς τη μηδενιστική αυτή στάση και μόνο. Γιατί θέματα ηθικής και κοινωνιολογικής προσέγγισης του αθλητισμού, σε έναν μάλιστα υπό κρίση πολιτισμό,  όσο κι αν άπτονται στα ενδιαφέροντα μας, σίγουρα δεν μπορούν να αποτελέσουν μέρος αυτής της παρουσίασης.

(Ακόμα κι αν είναι της ουσίας αυτής της προσπάθειας, όπως το αν «ο αθλητισμός είναι η φυσική άσκηση του ανθρώπου»,  αν μπορεί, άραγε, η συστηματική εξειδίκευση της τεχνικής στον αθλητισμό κορυφής, που έχει στόχο την κατάκτηση της επίδοσης, να θεωρηθεί ως «φυσική»;  Ή μήπως, τελικά, η μηχανιστική αυτή οδός συνιστά μονόδρομο, προς τον οποίο εξωθείται ο σύγχρονος αθλητής;)

Οι σωστές καιρικές συνθήκες – η διαδρομή –η τοποθεσία

 

 Η Βιέννη, το πάρκο Prater, επιλέχθηκε  όχι μόνο επειδή η πόλη είναι σε μεγάλο βαθμό επίπεδη, αλλά επειδή έχει επίσης τις κατάλληλες καιρικές συνθήκες τον Οκτώβριο, για να τρέξει κάποιος γρήγορα έναν μαραθώνιο.

Η διαδρομή  ήταν  μια ευθεία 4,3 χιλιομέτρων, η οποία γυρνούσε  γύρω από  δύο  κυκλικούς κόμβους σε κάθε άκρο δημιουργώντας έτσι μια πίστα 9,6 χιλιομέτρων συνολικά που επαναλήφθηκε 4,4 φορές για να ολοκληρωθεί η απόσταση.

Για την διεξαγωγή της απόπειρας είχε αποφασιστεί ένα παράθυρο 7 ημερών, από τις 12-18 του Οκτωβρίου ώστε να επιλεγεί η καλύτερη δυνατή ημέρα. Αυτό τελικά έγινε από την πρώτη ημέρα.  Οι συνθήκες ήταν ιδανικές για το τρέξιμο. Ήταν ένα ομιχλώδες, ξηρό πρωινό με χαμηλές θερμοκρασίες και υγρασία –  και η εκκίνηση έγινε στις 8.15 π.μ. για να εκμεταλλευτούν  αυτές τις συνθήκες. “Θερμοκρασία 10 βαθμών Κελσίου θεωρείται ένα καλό σημείο αναφοράς για ιδανικές  συνθήκες  μαραθωνίου, σε συνδυασμό με χαμηλή υγρασία”, διαβάζουμε στο Ineos  blog, για τα ζητούμενα του σχεδιασμού τους.

Κι εδώ αξιοποιήθηκε η εμπειρία της προηγούμενης απόπειρας :”Το ζήτημα της υγρασίας – η ποσότητα υδρατμών στην ατμόσφαιρα – ήταν ένας από τους τομείς που έχριζαν βελτίωσης μετά την προσπάθεια του 2017 στη Monza καθώς εκεί ένα  ψιλόβροχο νωρίς το πρωί προκάλεσε απροσδόκητα υψηλά επίπεδα υγρασίας”.

Υπάρχουν επίσης και άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες σχετικά με την επιλογή της  Βιέννης  όπως  ότι βρίσκεται σε χαμηλό υψόμετρο (165 μ.)  που αυξάνει την κατανάλωση οξυγόνου σε σύγκριση με τα μεγάλα υψόμετρα  που έγινε η προπονητική προετοιμασία και  επίσης ότι είναι μόνο μια ώρα πίσω χρονικά από την Κένυα, πράγμα που σημαίνει ότι ο Kipchoge δεν χρειάστηκε να κάνει κάποια σημαντική προσαρμογή μετά την άφιξή του στην Αυστρία.

Η επιλογή της Βιέννης για το INEOS 1:59 Challenge  ήταν η κατάληξη μιας εκτεταμένης παγκόσμιας αναζήτησης που ξεκίνησε με έναν χάρτη του κόσμου και τελείωσε με ένα σημείο στην πρωτεύουσα της Αυστρίας.

Η ομάδα των ειδικών του προγράμματος που συγκεντρώσαν εκατοντάδες φύλλων δεδομένων, επιστημονικές πληροφορίες και δεδομένα από την προηγούμενη  προσπάθεια της Monza , επεξεργάστηκαν  όλες αυτές τις πληροφορίες και με φίλτρα κλειδιά κατέληξαν σε πιθανές τοποθεσίες με δυνατότητες σε μια τελική λίστα, για να εξεταστούν μία προς μία και να προκριθεί τελικά το  Prater, το ιστορικό πάρκο στο κέντρο της Βιέννης.

(Το πρώτο φίλτρο που χρησιμοποιήθηκε από την ομάδα ήταν  οι χρονικές ζώνες. Αυτό που ξεκίνησε ως παγκόσμια έρευνα σύντομα περιορίστηκε σε τοποθεσίες που δεν υπερέβαιναν τις τρεις ώρες μπροστά/ πίσω από το το Kaptagat της Κένυας. Το επόμενο φίλτρο  ήταν το υψόμετρο και το κλίμα. Και τέλος τα επόμενα  βασίζονταν στη γεωμετρία και στην τοπογραφία. Η ανάγκη για μακρά, ευθεία τμήματα με όσο το δυνατόν λιγότερες γωνίες και στροφές και φυσικά σε κατοικημένες περιοχές.)

Τώρα οι στροφές : οι δύο κυκλικοί κόμβοι, ένα μεγάλος στο βορειοδυτικό άκρο της ευθείας και ένα μικρότερος στο νοτιοανατολικό άκρο γύρω από τους οποίους γινόταν η επαναφορά στην ευθεία. Φυσικά δεν έμειναν εκτός έρευνας. Οι αναλύσεις έδειξαν ότι δεν θα αποτελούσαν πρόβλημα. “Όταν τρέχετε σε στροφή, χρησιμοποιείτε λίγο περισσότερη ενέργεια, αλλά οι κυκλικοί κόμβοι στη Βιέννη είναι στροφές μεγάλης ακτίνας και ο Kipchoge θα πρέπει να τους περάσει  μόνο εννέα φορές σε ολόκληρο τον αγώνα”, λέει ο Wouter Hoogkamer, ο επιστήμονας που δημοσίευσε πρόσφατα  (preprint) μια ανάλυση της διαδρομής του  Prater και της επίδρασης καμπύλων και υψομετρικών διαφορών στην μαραθώνια απόσταση.

(Σε σύγκριση με μια απόλυτα ευθεία διαδρομή, η διαδρομή της Βιέννης είναι μόλις μισό δευτερόλεπτο πιο αργή στα  26,2 μίλια, καταλήγει σαν συμπέρασμα! Οι  υψομετρικές διαφορές μπορούμε να πούμε ότι είναι πιο σημαντικές. Η διαδρομή της Βιέννης αυξάνεται και πέφτει περίπου 10 ft σε κάθε γύρο, γεγονός που ο Hoogkamer και οι συνεργάτες του εκτιμούσαν ότι μπορούσε να κοστίσει στον Kipchoge 10 δευτερόλεπτα συνολικά. Για αυτό άλλωστε και είχε προβλεφθεί και αυτό στο pace.

Συνολικά, εκτιμούν ότι η διαδρομή θα είναι λιγότερο από 5 δευτερόλεπτα πιο αργή από μια  ευθεία, τελείως επίπεδη διαδρομή. Οι ίδιες οι καμπύλες επιφέρουν κόστος 0,5 δευτερολέπτων: ακόμη και ο στενότερος κυκλικός κόμβος, με ακτίνα καμπυλότητας 23 μέτρων (75 ft), μοιάζει αρκετά με 400αρη στίβο μέτρων με ακτίνα καμπυλότητας περίπου 37 μέτρα (121 ft)) .

 

Τα κατάλληλα παπούτσια

Αν αφήσαμε αυτό το θέμα τελευταίο δεν είναι μόνο λόγω της ιδιαιτερότητας του και για το πλήθος των συζητήσεων και των ποικίλων αντιδράσεων που αυτό έχει προκαλέσει. Είναι γιατί με τη πορεία της σκέψης μας σε αυτή την παρουσίαση επιδιώξαμε να τονίσουμε ότι σε αυτό το εγχείρημα και δόθηκε σημασία σε όλες τις λεπτομέρειες  αλλά και ότι όλες οι λεπτομέρειες έπαιξαν ρόλο.

Παρόλαυτα , η εκτίμηση μας είναι ότι πιθανώς αυτή η απόπειρα, αυτό το project, δεν θα είχε καν ξεκινήσει αν δεν υπήρχαν πρώτα από όλα αυτά τα καινούργια καινοτόμα παπούτσια.

Ακόμα κι όταν οι χρόνοι ήταν πολύ μακριά και όταν η κοινή πεποίθηση της επιστημονικής κοινότητας θεωρούσε αδύνατο αυτό το επίτευγμα, και αναζητούσε τα χαρακτηριστικά του δρομέα που θα το επιτύχει αυτό, στους δρομείς των επόμενων γενεών, αίσθηση μας είναι ότι όταν η Nike κατάλαβε τι είχε στα χέρια της προχώρησε στην οργάνωση και την πραγματοποίηση μιας απόπειρας που -κακά τα ψέματα- δύσκολα θα έβρισκε κάποιον άλλο χρηματοδότη. ( Η απουσία των απαραίτητων κεφαλαίων είναι άλλωστε και ο κύριος λόγος που δεν προχώρησε και ανεστάλη και το The Sub2 Project του Yannis Pitsiladis.

Τα Vaporfly 4%, το νέο ζευγάρι παπουτσιών που παρουσίασε τότε η Nike, συνδέθηκαν με το Breaking2, το 2017. Εκεί χρησιμοποιήθηκαν και έτσι διαφημίστηκαν και κυριάρχησαν στην αγορά. Οι δημιουργοί του Vaporfly 4%, ισχυρίστηκαν ότι καθιστούν τους δρομείς τέσσερις τοις εκατό πιο αποδοτικούς στην κίνηση τους χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό αφρού (zoomX)  και μιας πλάκας άνθρακα. Από τότε –για το London Marathon 2019- κυκλοφόρησε  και μια νέα έκδοση που ισχυρίζονταν  ότι απέφερε ακόμα μεγαλύτερα κέρδη (5%) σε πολλούς δρομείς!

Αλλά πέρα από τους ισχυρισμούς των δημιουργών τους, τα παπούτσια είχαν κεντρίσει το ενδιαφέρον elit και ερασιτεχνών δρομέων σε όλο τον κόσμο. Οι αναλύσεις των  New York Times και μια ανεξάρτητη ακαδημαϊκή μελέτη που είδαν το φως της δημοσιότητας επιβεβαίωσαν κατά βάση  τους  ισχυρισμούς αυτούς.

Αλλά δεν μένουμε μόνο σε αυτούς. Όπως παρατήρησε ο αρθρογράφος του letsrun,  Jonathan Gault,  Οι 5 ταχύτεροι χρόνοι  όλων των εποχών στο μαραθώνιο έγιναν  τους τελευταίους 13 μήνες και  έγιναν από αθλητές με αυτό το  παπούτσι! Με αυτά τα παπούτσια o Kipchoge έκανε το παγκόσμιο ρεκόρ του, 2:01:39 και με αυτά τα παπούτσια στη Μonza έφτασε στο ασύλληπτο 2:00:25. (Ο σκεπτικισμός πάντως υπάρχει).

΄Ισως αν τότε τα ‘χε καταφέρει, δεν θα είχαμε δει μια ακόμη βελτίωση του μοντέλου.

Σημασία έχει ότι αν τότε λίγοι πίστευαν ότι θα τα κατάφερνε, στη Βιέννη το κλίμα είχε αντιστραφεί. Και ανεξάρτητα από τη πεποίθηση των φιλάθλων η πίστη των αθλητών που συμμετείχαν καθώς και του ίδιου του Kipchoge, ίσως ήταν ένα ακόμα ψυχολογικό πλεονέκτημα.

Στη Βιέννη ο Kipchoge είχε κάτι νέο στα πόδια του. Τις ημέρες που είχαν προηγηθεί, εμφανίστηκαν πρωτότυπες εικόνες στο Instagram που έδειχναν την προπόνηση του στην Κένυα με μια νέα έκδοση.

Ως και την ημέρα, του event η Nike δεν έχει αποκαλύψει  ακριβείς λεπτομέρειες σχετικά με αυτά αλλά αθλητικές ιστοσελίδες είχαν αποκαλύψει λεπτομέρειες για τα παπούτσια από την πατέντα της αίτησης για έγκριση ευρεσιτεχνίας !

 

Τα νέα παπούτσια φέρεται να  ονομάζονται AlphaFLY,  και λέγεται ότι περιλαμβάνουν τρεις πλάκες από ανθρακονήματα και τέσσερα «μαξιλαράκια» (θαλάμους)  αφρού που έχουν σχεδιαστεί για να κάνουν τους δρομείς  ακόμη πιο αποτελεσματικούς.

Ήταν αυτά τα παπούτσια η κρίσιμη λεπτομέρεια που έκρινε την επιτυχία της όλης προσπάθειας;
Ήταν αυτά τα παπούτσια η απάντηση πίσω από τους απίστευτους αριθμούς αυτού του μαραθωνίου των δύο ωρών;
Ποιός μπορεί να πει με βεβαιότητα;
Ή να το πούμε διαφορετικά: μπορούμε εμείς να το απαντήσουμε αυτό;

Σίγουρα όχι.  Μια μεγάλη όμως μερίδα του απλού (αλλά και πιο ενημερωμένου) φίλαθλου κοινού όμως φαίνεται ότι μπορεί. Και η απάντηση που φαίνεται ότι δίνει είναι καταφατική. Φωνές που ενίστανται για την τεχνολογία και τον τρόπο που χρησιμοποιείται σε αυτά τα παπούτσια, απόψεις για  την ηθική του ζητήματος και για το αν συνιστούν παραβίαση των κανόνων περί doping, βρίσκουν έδαφος και φτάνουν από συνομωσιολογικές θεωρίες όπως ότι και τα spikes της  Siffan Hassan στο πρόσφατο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα περιείχαν πλάκα ανθρακονήματος και ότι η ΙΑΑF πρέπει να μεριμνεί με ελέγχους ως και  στην απαίτηση για οριστική απαγόρευσή τους.

Κατά την γνώμη μας δύσκολα μπορεί να γίνει κάτι. Κι αν όλα αυτά δεν δείχνουν κάτι το γεγονός ότι και οι ανταγωνιστικές εταιρείες έχουν μπει στο κυνήγι να  ακολουθήσουν και να ξεπεράσουν αυτή την καινοτομία δείχνει ότι έχουμε μπει σε μια νέα εποχή που όλα τα παραπάνω δεν μπορεί να είναι το τέλος της ιστορίας.

Πολύ πιθανό  αυτό να σημαίνει  ακόμη ταχύτερους χρόνους, ακόμη μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά ρεκόρ αλλά και ακόμη περισσότερες ερωτήσεις. Και ας μην το ξεχνάμε αυτό. Ούτε τα παπούτσια αυτά , ούτε η τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε σε όλες τις άλλες λεπτομέρειες, (όπως και σε κάθε τομέα της ζωής μας) δεν δημιουργήθηκε, δεν εμφανίστηκε  χτες μονομιάς σε μια αστραπή. Είναι όλα απόρροια μιας μακράς πορείας προόδου. Μιας μακράς πορείας ερωτήσεων. Μιας μακράς πορείας προγόνων μας που δεν δίστασαν να ρωτήσουν και δεν φοβήθηκαν να οραματιστούν εκεί που ο υπόλοιπος κόσμος έβλεπε μόνο ένα όριο. Σε αυτή τη μακρά πορεία ήρθε ο E.Kipchoge να προσθέσει το όνομά του. Όχι ίσως με τον τρόπο που πιστεύουμε σαν δρομείς αν «διαβάσουμε» επιφανειακά αυτή την προσπάθεια, αλλά με τον τρόπο της συλλογικότητας της ανθρωπότητας στο όνομα της ανθρωπότητας.

Και σε αυτόν τον τρόπο δεν χωράνε χρυσά μετάλλια, κανόνες, κηδεμονία Ομοσπονδιών, χρονοδιαγράμματα διοργανώσεων ή ανταγωνισμοί. Δεν χωράνε όρια. Γιατί πολύ απλά -ας μας επιτραπεί κι εμάς το όνειρο! – δεν είναι το τέλος, δεν είναι το επιστέγασμα, δεν είναι η επιβράβευση, δεν είναι η απάντηση σε τίποτα. Είναι απλώς η έμπνευση. Η συνέχεια της ερώτησης. Η ίδια η ερώτηση.

Επίλογος (;)

Είναι λοιπόν όλα αυτά αρκετά για να τρέξει ένας ικανός δρομέας τη διαδρομή κάτω από 2 ώρες ή το όλο εγχείρημα χρειάζονταν μια εξαιρετική ικανότητα, προσήλωση, αφοσίωση που μόνο ο E.Kipchoge διέθετε;
Είναι δυνατόν κι άλλοι δρομείς με αυτή την βοήθεια να το καταφέρουν;
Είναι τελικά μέσα στις δυνατότητες των σημερινών δρομέων ή μέσα στις δυνατότητες της σημερινής τεχνολογίας;

Μια νέα εποχή νέων αντιλήψεων έχει ανατείλει και δεν έχουμε παρά να την παρακολουθήσουμε και να τη ζήσουμε με μεγάλο ενδιαφέρον!

 

 

 

ΠΗΓΕΣ – ΑΝΑΦΟΡΕΣ

https://www.ineos159challenge.com/

https://en.wikipedia.org/wiki/Ineos_1:59_Challenge

https://en.wikipedia.org/wiki/1961_New_York_Yankees_season

https://www.baseball-reference.com/leaders/HR_season.shtml

https://www.pophistorydig.com/topics/tag/roger-maris-ruth-record/

https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Major_League_Baseball_career_home_run_leaders

https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_members_of_the_Baseball_Hall_of_Fame

https://www.wired.com/story/eliud-kipchoge-is-set-to-break-the-2-hour-marathon-barrier/

https://www.outsideonline.com/2403698/kipchoge-ineos-159-marathon-course-vienna

https://www.runnersworld.com/uk/news/a27814981/average-5k-10k-time-uk/

https://www.runnersworld.com/gear/a29447426/eliud-kipchoge-shoes/

https://www.independent.co.uk/sport/general/athletics/nike-zoomx-vaporfly-eliud-kipchoge-ineos-marathon-159-record-explained-a9153191.html

https://www.bbc.com/sport/athletics/50041037

https://www.runnersworld.com/races-places/a20823734/these-are-the-worlds-fastest-marathoners-and-marathon-courses/

https://www.sciencemag.org/news/2017/05/what-will-it-take-break-2-hour-marathon

https://www.trackademicblog.com/blog/sub2

https://www.wired.com/2016/12/nike-two-hour-marathon/

https://sportsscientists.com/2016/12/sub-2-hour-marathon-2017-thoughts-concept/?doing_wp_cron=1571861396.1426560878753662109375

https://sportsscientists.com/2014/12/2-hour-marathon-4-min-mile/

https://sportsscientists.com/2017/01/2-hour-marathon-season-begins/

https://www.espn.com/olympics/story/_/id/27826102/eliud-kipchoge-runs-first-ever-sub-two-hour-marathon-ineos-159-challenge