Επειδή μόλις τη Κυριακή που μας πέρασε διεξήχθη ο Μαραθώνιος δρόμος της Αθήνας στην Κλασσική διαδρομή (οι άλλοι ‘’μαραθώνιοι’’ μόνον κατ’ ευφημισμόν λέγονται Μαραθώνιοι και είναι απλά διαδρομές 42,2 χλμ.) αλλά και επειδή έχουν γραφεί πολλές μελέτες και άρθρα για την προοπτική να καταρρίψει κάποιος δρομέας το φράγμα των 2 ωρών στον Μαραθώνιο δρόμο, δηλαδή να τρέξει την απόσταση με ταχύτητα λίγο μεγαλύτερη από 21 χλμ. την ώρα, θα εξηγήσουμε με απλά λόγια, από την φυσιολογία της μυϊκής προσπάθειας γιατί αυτό είναι ανέφικτο.
Η μυϊκή ενέργεια που απαιτείται κατά την διαδρομή μεγάλων αποστάσεων εξασφαλίζεται από το προσφερόμενο (μέσω της αναπνοής) οξυγόνο (Αερόβιος μεταβολισμός). Όταν ένας άνθρωπος αναπνέει αέρα (π.χ. 7 λίτρα το λεπτό) το εισπνεόμενο οξυγόνο αντιπροσωπεύει το 20% περίπου του αέρα, δηλαδή αντιστοιχεί σε 1,4 λίτρα το λεπτό. Όταν το άτομο εκτελεί μυϊκό έργο (π.χ. τρέξιμο) οι ανάγκες σε οξυγόνο αυξάνονται αναλόγως της εντάσεως του εκτελουμένου έργου, για να καλυφθούν οι ενεργειακές απατήσεις της μυϊκής συστολής. Όταν το εκτελούμενο έργο δεν υπερβαίνει τα όρια της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου ( VO 2 max ) υπάρχει αναπνευστική, κυκλοφορική και μεταβολική ισορροπία. Είναι η λεγόμενη σταθερά κατάσταση (steadystate).
Η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου μετρείται σε λίτρα ανά λεπτό και σπανίως υπερβαίνει τα 6 λίτρα. Όταν το εκτελούμενο μυϊκό έργο έχει ενεργειακές απαιτήσεις λίγο μεγαλύτερες από αυτές που μπορεί να καλύψει ο αερόβιος μεταβολισμός, το επιπλέον ποσό της ενέργειας καλύπτεται από τον αναερόβιο μεταβολισμό και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αρχίσει η παραγωγή γαλακτικού οξέος (αναερόβιο κατώφλι). Όταν ένας αθλητής τρέξει γρήγορα μια απόσταση (π.χ. 400 μ.), οι ενεργειακές απαιτήσεις του αγωνίσματος είναι τόσο μεγάλες, που η κυκλοφορία και η αναπνοή του αθλητή, δεν προλαβαίνουν να καλύψουν τις ανάγκες σε οξυγόνο και γι’ αυτό μετά το πέρας της προσπάθειας, το οξυγόνο αυτό αναπληρώνεται, ωσάν να ήταν ‘’χρεωμένο’’. Το οξυγόνο αυτό που καταναλώνεται, κατά την φάση της αποκατάστασης, μετά την έντονη προσπάθεια και είναι παραπάνω από το απαιτούμενο στην κατάσταση της ηρεμίας, ονομάζεται χρέος οξυγόνου.
Την έννοια αυτή του χρέους οξυγόνου την διατύπωσε το 1923 ο εργοφυσιολόγος Hill (Βραβείο Nobel). Όταν λοιπόν τρέχουμε με μεγαλύτερη ταχύτητα από αυτήν που μπορεί ο οργανισμός να υποστηρίξει ενεργειακά θα υπάρχει παραγωγή γαλακτικού οξέος το οποίο αθροίζεται και υποχρεώνει τους μύες να διακόψουν την έντονη λειτουργία τους (κάματος). Ο οργανισμός δεν έχει τη δυνατότητα να παράγει και να ανεχθεί απεριόριστες ποσότητες γαλακτικού οξέος. Όταν η πυκνότητα του γαλακτικού οξέος φθάσει σε κάποιες μέγιστες τιμές οι μύες διακόπτουν την συστολή. Έτσι λοιπόν το μέγιστο χρέος οξυγόνου, που είναι ικανός να ανεχθεί ένας αθλητής, σπανίως υπερβαίνει τα 20 λίτρα. Όταν ένας αθλητής τρέχει με ταχύτητα 15 χλμ. την ώρα ( 4 λεπτά το χιλιόμετρο) καταναλώνει 4 λίτρα οξυγόνο ανά λεπτό. Ο χρόνος αυτό αντιστοιχεί σε χρόνο 2 ώρες και 48΄. Όταν αθλητής τρέχει με 20 χλμ, την ώρα (3 λεπτά το χιλιόμετρο) η κατανάλωση οξυγόνου σταθεροποιείται στα 6,5 λίτρα ανά λεπτό.
Αν λοιπόν ένας αθλητής έχει μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου 6 λίτρα ανά λεπτό και τρέχει με ταχύτητα 20 χλμ την ώρα, προκύπτει ένα έλλειμμα 0,5 λίτρων το λεπτό. Αν λοιπόν ο αθλητής του παραδείγματος μας, έχει μέγιστο χρέος οξυγόνου 20 λίτρων, τότε μετά την παρέλευση 40 λεπτών (20 : 0,5=40) θα αναγκαστεί να ανακόψει την προσπάθειά του. Αν ο δρομέας αυξήσει την ταχύτητα του σε λίγο περισσότερο από 21 χλμ. την ώρα προκύπτει ενεργειακό έλλειμμα που δεν μπορεί να το καλύψει ακόμη και αν ήταν προικισμένος με μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου πάνω από 6 λίτρα και με το προσόν ενός απίθανου χρέους οξυγόνου της τάξεως των 25 λίτρων!
Είναι λοιπόν σαφές ότι ο χρόνος του Μαραθωνίου είναι αδύνατον να κατέλθει κάτω από τα όρια αυτά. Ακόμη και αν υπάρχουν δρομείς που μπορούν να τρέξουν με το 90% της μέγιστης αερόβιας ικανότητας τους επί 2 ώρες, δεν θα μπορέσουν να παραβιάσουν τα όρια αυτά, γιατί θα έπρεπε να έχουν επίδοση στα 10.000 μ. περί τα 25’ 30’’! Οι δυνατότητες των σημερνών αθλητών, παρά τις ‘’μεταλλάξεις’’ που τους προφέρει η επιστήμη (Ερυθροποιητίνη, κτλ) περιορίζονται σε μια βελτίωση της τάξεως του ενός λεπτού, από το τωρινό παγκόσμιο ρεκόρ!
ΡΑΧΙΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΑΡΙΑΔΝΗ
Αφιερώνεται στην μνήμη του συναθλητή Απόστολου Τσιαμαντάνη
Nikos Pilikas
Μπορεί σε ένα αυτοκίνητο να έχεις εξαντλήσει τα όρια της τεχνολογίας όσον αφορά την απόδοση του μοτέρ (VO2max), μπορείς όμως να το κάνεις ταχύτερο βελτιώνοντας άλλες παραμέτρους, όπως π.χ. η αεροδυναμική ή πολλά άλλα (running economy). Ελπίζω να γίνεται αντιληπτό το παράδειγμά μου.
Αυτή την στιγμή, ο δρομέας με την μέγιστη VO2max δεν έχει αντίστοιχα και την μέγιστη δρομική οικονομία. Τι θα συνέβαινε αν κάποιος στο μέλλον κατάφερνε να συνδυάσει αυτά τα δύο;
https://www.flickr.com/photos/140798332@N04/25391303619/in/dateposted-friend/
Manos Drakopoulos
Πολύ ωραίο άρθρο!
Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι στον κόσμο οι οποίοι πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να πραγματοποιηθεί στο μέλλον. Ειλικρινά το θεωρώ πάρα πολύ δύσκολο έως ακατόρθωτο με τα σημερινά δεδομένα!
Dejan
Το άρθρο βασίζεται σε καθαρά στατιστικά δεδομένα όπως του… ο αθλητής στα 3’/km χρειάζεται 6,5 λίτρα οξυγόνου που προφανώς έχει προέλθει από στατιστική ανάλυση. Στη πραγματικότητα δεν γνωρίζουμε τι κατανάλωση έχει αυτή τη στιγμή για παράδειγμα ο Μπέκελε. Αν αντί για 6,5 είναι 6,4 λίτρα τί γίνεται; Εάν δε είναι κάτω από 6; Επίσης δεν γίνεται καμία αναφορά στην επαναχρησιμοποίηση του γαλακτικού οξέως ως μονάδα καύσης παρά μόνο ως καθαρό απόβλητο. Η εργοφυσιολογία δυστυχώς ή ευτυχώς στηρίζεται μόνο σε αριθμητικά δεδομένα και ίσως δεν μπορεί πάντα να ερμηνεύσει τις ακραίες στατιστικές αποκλείσεις. Τι γίνεται εάν εάν ένας αθλητής αντί της νόρμας ότι το κατώφλι ορίζεται στα 4mmol γαλακτικού οξέως για 50′-60′ δύναται να τρέξει με 5,2mmol ? Τι θα γινόταν εάν ο Bekele αντί του 82,0 vo2max είχε όπως ο Oskar Svendsen στα 97,5 ή έστω τα 96,0 του Espen Harald Bjerke;
Πολλές φορές έχουν προσπαθήσει να υπολογίσουν τα ανθρώπινα όρια αλλά σχεδόν πάντα έχουν πέσει έξω.
Όποιος όποιος αποδέχεται τα δεδομένα του άρθρου μπορεί εάν θέλει να κοιτάξει κι αυτό το άρθρο: http://www.nytimes.com/2016/05/16/sports/two-hour-marathon-kenenisa-bekele.html
Nikos Pilikas
Ο παλιός καλός @dejan! Επιτέλους… ❤️
Dejan
@echetlos στο είχα πει… ήταν μέχρι να ξανακαταφέρω να τρέξω έστω και όχι όμορφα μαραθώνιο…
GIORGIS81
Πάντως υπάρχει και αυτό :
http://news.nike.com/news/2-hour-marathon
για να δούμε.
Nikos Pilikas
@giorgis81 Πολλά υπάρχουν, Γιώργο.
Αλίμονο αν οι πιθανότητες εξαντλούντο βάσει των μέχρι στιγμής δεδομένων και μόνο. Σε όλα τα πράγματα…
Rigelian
Τώρα το διάβασα και κάνω ένα update προς σκέψη!
geomaz
Συμφωνω απολυτως με τους προλαλησαντες,Echetlos και Dejan.
Το παραπανω αρθρο,μου θυμισε παρομοιες αναλυσεις,προερχομενες, απο τον χωρο της ελευθερης καταδυσης.
Την δεκαετια του 50-60 [την εποχη που εσπαγε τα ρεκορ ο Ejno Maiorca],παρομοιες προβλεψεις εκαναν και τοτε οι ειδικοι,για τους ελευθερους δυτες,οτι πχ λογο συμπιεσης του πνευμονα απο την υδροστατικη πιεση,ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΤΟΝ,να καταδυθει ανθρωπος κρατωντας την αναπνοη του κατω απο τα 50 μ.
Ομως αποδειχτηκε στην πορεια,οτι αγνοουσαν σημαντικες παραμετρους,οπως πχ ο μηχανισμος του ανθρωπινου σωματος αναφερομενος,ως ”καταδυτικο αντανακλαστικο”.
Ε….σημερα εχουν φτασει ως τα 214μ……και σιγουρα θα υπαρξει και συνεχεια.
Προσωπικα,θεωρω θεμα χρονου,το να σπασει το 2ωρο.Ειδομεν…..
Kalogeridis
Συμφωνώ απόλυτα. Είναι θέμα χρόνου. Στην επόμενη δεκαετία προφανώς από τον επόμενο ελιουντ. Από αυτούς που τρέχουν τώρα και είναι άνω των 25 ,δε βλέπω προοπτική. Πάντως είναι άθλος το κάθε δευτερόλεπτο που κατεβαίνει. Πάντως ο ελιουντ μας έδειξε ότι με το Ρυθμό που κινήθηκε, ότι το να είσαι δυνατός σε όλες τις μικρότερες αποστάσεις, είναι μονόδρομος για την ολοκλήρωση ενός τέτοιου επιτεύγματος.