Ποια είναι η ιδανική ηλικία για να τρέξει κάποιος μαραθώνιο;

Οι κορυφαίοι μαραθωνοδρόμοι έχουν την τάση να είναι νεώτεροι, μεγαλύτεροι ή και τα δύο;

Στην Ολυμπιάδα του 2008, νικητής του μαραθωνίου ανδρών ήταν ο 21 ετών Sammy Wanjiru και των γυναικών η 38 ετών Constantina Tomescu-Dita. Το γεγονός αυτό προκάλεσε πολλές συζητήσεις σχετικά με την ηλικία που κρίνεται «ιδανική» για τους ταχείς μαραθωνοδρόμους που συνήθως εθεωρείτο μεταξύ 27-33 ετών. Αποτελούσαν λοιπόν οι νίκες αυτές ακραίες περιπτώσεις ή έχει πράγματι υπάρξει αλλαγή στα δημογραφικά χαρακτηριστικά των κορυφαίων μαραθωνοδρόμων; Ο Graydon Snider, φυσικός επιστήμονας που έχει επίσης δικό του ιστολόγιο όπου αρθογραφεί σχετικά με το τρέξιμο (στου οποίου τα άρθρα έχω ανατρέξει στο παρελθόν), σημειώνει ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία στην τελευταία του καταχώρηση, σε μια προσπάθεια να διαπιστώσει τι πραγματικά συμβαίνει.

Παρακάτω θα δείτε ένα ιστοδιάγραμμα που δημιούργησε ο Graydon με αντικείμενο τις επιδόσεις κάτω των 2.11’ σε αγώνες μαραθωνίου κατά κατηγορία, χωρισμένες σε δύο ομάδες: από το 1967 έως το 2000 και από το 2001 έως το 2014:

Όπως μπορείτε να δείτε, οι δύο κατανομές είναι περίπου όμοιες. Ο μέσος όρος ηλικίας ήταν 28,4 πριν το 2000 και 28,3 χρόνια έως το 2014, μια αλλαγή που δεν μπορεί να θεωρηθεί ουσιαστική!

Η παρατήρηση που παρατίθεται στο διάγραμμα προέρχεται από μία ιστοσελίδα σχετική με το τρέξιμο (που δεν θα αναφέρω προκειμένου να μη την εκθέσω), με τον ισχυρισμό ότι η ηλικία πολλών κορυφαίων δρομέων τείνει να είναι γύρω στα 35 χρόνια, κάτι που δεν ισχύει.

Ο Graydon προχωρεί επίσης σε μια περισσότερο περίπλοκη ανάλυση όπως είναι ο υπολογισμός της τάσης των κατανομών, από την οποία προκύπτει ότι ο αριθμός των αθλητών μεγαλύτερης ηλικίας που παρουσιάζεται είναι μεγαλύτερος στο δείγμα των αγώνων που έγιναν μετά το 2000 σε σύγκριση με εκείνους πριν το 2000 (ίσως διότι η επαγγελματοποίηση σημαίνει πως είναι δυνατόν οι δρομείς να συνεχίζουν να αγωνίζονται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα;). Ο Graydon κάνει επίσης την ίδια ανάλυση για τις επιδόσεις των γυναικών που είναι κάτω από 2.30’, οι οποίες επίσης δεν έχουν αλλάξει πολύ κατά τις δύο προαναφερόμενες χρονικές περιόδους.

Αυτό λοιπόν σημαίνει ότι το ιδιαίτερα πολυσυζητημένο φαινόμενο των νεότερων δρομέων που τρέχουν μαραθώνιο αποτελεί απλώς ψευδαίσθηση; Όχι απαραίτητα.

Προκειμένου να προχωρήσω στη συγγραφή ενός άρθρου σχετικά με τη προοπτική να τρέξει κάποιος τον Μαραθώνιο σε χρόνο κάτω από δύο ώρες ανέλυσα της ηλικιακές τάσεις των κορυφαίων 100 μαραθωνοδρόμων κάθε έτους, ξεκινώντας από το 1990. Παρατηρώντας τα ιστογράμματα κάθε έτους, ήταν δύσκολο να καταλήξω σε κάποιο σαφές μοντέλο. Όμως, όταν είδα τον μέσον όρο των κορυφαίων 100 μαραθωνοδρόμων, μια αλλαγή κατέστη πρόδηλα σαφής:

Μού φαίνεται πως ο Sammy Wanjiru αποτελούσε ακραία περίπτωση όταν κέρδισε την Ολυμπιάδα του 2008, αλλά το παράδειγμά του ενδεχομένως να ενέπνευσε άλλους νεότερους δρομείς να μετακινηθούν στο αγώνισμα του μαραθωνίου νωρίτερα από ό,τι μπορεί να έκαναν σε άλλη περίπτωση. Πριν το 2008, η μέση ηλικία των αθλητών μόλις κυμαινόταν κάτω από τα 29 έτη, ενώ μετά το 2008, ήταν ελάχιστα μικρότερη των 28. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική αλλαγή σε μικρή χρονική περίοδο. Θα έχει ενδιαφέρον να πραγματοποιηθεί παρόμοια ανάλυση για τις γυναίκες, για να δούμε εάν η νίκη της Dita τον ίδιο χρόνο αποτέλεσε την αφορμή αύξησης του αριθμού των γυναικών μεγαλύτερης ηλικίας που συνεχίζουν να διαπρέπουν.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια από την ανάλυση του Graydon προκύπτει όταν αντιπαραβάλλει τα παγκόσμια ρεκόρ κάθε ηλικιακής κατηγορίας με τα στοιχεία του ιστογράμματος:

Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι το πόσο επίπεδη είναι η καμπύλη των παγκοσμίων ρεκόρ των ηλικιακών κατηγοριών μεταξύ 18 και 36 ετών. Βεβαίως, τα ρεκόρ κάθε ηλικιακής κατηγορίας αποτελούν μεμονωμένες επιδόσεις ξεχωριστών αθλητών. Όμως, το ότι η καμπύλη είναι επίπεδη υποδηλώνει ότι ο σχετικά μικρός αριθμός κορυφαίων επιδόσεων από νεότερους (π.χ. από 22 ετών και κάτω) και μεγαλύτερης ηλικίας (π.χ. από 33 και πάνω) αθλητές μπορεί να έχει σχέση τόσο με τα χαμηλότερα ποσοστά συμμετοχής όσο και με τους περιορισμούς της ανθρώπινης φυσιολογίας. Θα πρέπει να ξαναδούμε τα στοιχεία σε πέντε χρόνια και να δούμε την εξέλιξη των στοιχείων αυτών…

ΠΗΓΗ: Runnersworld, Alex Hutchinson