Νέα μελέτη για την επίδραση της καφεΐνης στην απόδοση

Το να πείσεις κάποιον να μπει για 5 λεπτά μέσα στον πάγο, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αντιθέτως, δεν θέλει και μεγάλη πειθώ για να δεχτεί να πιει καφέ ως εργογόνο βοήθημα. Στο κάτω κάτω, υπάρχει ήδη πλήθος ερευνών υπέρ της πρακτικής αυτής, ενώ το 90% των ανθρώπων το κάνει καθημερινά, ούτως ή άλλως. Το μόνο που χρειάζεται είναι το μετονομάσεις από “πρωινή συνήθεια” σε “προαγωνιστικό συμπλήρωμα”. Το βασικό όμως ερώτημα, έχει να κάνει με το πώς ακριβώς επιδρά η καφεΐνη κατά την άσκηση.

Μέχρι πριν μία δεκαετία, ο κόσμος θεωρούσε ότι η καφεΐνη ήταν απλά μία διεγερτική ουσία ή ότι αύξανε τον μεταβολισμό των λιπών, παρέχοντας περισσότερη ενέργεια. Η επιστήμη όμως δεν στήριζε αυτές τις θεωρίες, όπως εξηγεί ο ερευνητής Terry Graham. Αντιθέτως, πίστευε ότι οι διεργασίες γίνονται μέσα στις ίδιες τις μυικές ίνες.

Μία άλλη θεωρία που έδειχνε να έχει βάση την ίδια εποχή, υποστήριζε ότι η καφεΐνη μπλοκάρει του υποδοχείς που ανιχνεύουν την παρουσία αδενοσίνης, μίας ένωσης που σχετίζεται με την κόπωση που αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος. Κατά την θεωρία αυτή, η αίσθηση της κούρασης μετριάζεται και ίσως έτσι εξηγείται γιατί η καφεΐνη είναι αποτελεσματική, τόσο σε σύντομες και μέγιστες προσπάθειες, όσο και παρατεταμένες. Το ίδιο ισχύει και για τις νοητικές λειτουργίες, βοηθώντας στην εστίαση της προσοχής και της εγρήγορσης. Κάτι τέτοιο μοιάζει αρκετά εύλογο.

Μία νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε μόλις στο Medicine & Science in Sports & Exercise, από μία ομάδα έξι πανεπιστημίων της Βραζιλίας και του David Bishop του Australia’s Victoria University, έδειξε ότι θα μπορούσαν να ισχύουν και τα δύο. Όπως και ένα επιπλέον παράγοντας, σχετιζόμενος με τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα.

Στην έρευνα συμμετείχαν 10 ποδηλάτες, οι οποίοι εκτέλεσαν πεντάλεπτες συνεδρίες σε πλήρη ένταση και μέχρι εξαντλήσεως. Πριν και μετά τις συνεδρίες, είχαν τοποθετηθεί ηλεκτρόδια και άλλος εξοπλισμός, ώστε να ληφθούν μετρήσεις από τον εγκέφαλο, το κεντρικό νευρικό σύστημα, το κυκλοφορικό σύστημα και τους μύες.

Σε προηγούμενες μελέτες είχαν χρησιμοποιηθεί ανάλογα πρωτόκολλα και κάποιες από αυτές είχαν βρει πως η καφεΐνη δεν προσφέρει κάτι στην μυική λειτουργία και την κόπωση. Είναι πιθανό αυτό να οφείλεται στο ότι οι μετρήσεις ελήφθησαν πριν και μετά την άσκηση, αφού μοιάζει λογικό όλοι να είναι το ίδιο εξαντλημένοι στο τέλος των τεστ. Τι συμβαίνει όμως κατά την διάρκεια της συνεδρίας, όπου όσοι έλαβαν καφεΐνη μπόρεσαν και παρέτειναν την προσπάθεια;

Οι βραζιλιάνοι ερευνητές έβαλαν τα δείγματα στο εργαστήριο σε εννέα διαφορετικές περιστάσεις. Οι συνεδρίες ήταν παρόμοιες κάθε φορά. Άλλοτε προηγείτο λήψη καφεΐνης μία ώρα πριν το τεστ και άλλοτε λήψη placebo. Σε κάποιες περιπτώσεις, η συνεδρία διεκόπτετο πρόωρα στο 50% ή 75% του χρόνου που είχε καθοριστεί στο αρχικό τεστ, που ήταν το σημείο αναφοράς, ώστε να αξιολογηθεί η νευρομυική λειτουργία πριν φτάσουμε στην εξάντληση. Στο τελευταίο τεστ, οι ποδηλάτες έπαιρναν καφεΐνη, φτάνοντας όμως ακριβώς μέχρι την χρονική στιγμή που είχαν σταματήσει λόγω εξάντλησης σε προηγούμενο τεστ με placebo. Με αυτή τη μέθοδο, μπορούσε να συγκριθεί η επίδραση της καφεΐνης σε δεδομένη ισχύ και δεδομένη διάρκεια.

Τα αποτελέσματα και οι αναλύσεις είναι περίπλοκες, υπάρχουν όμως κάποια ευρήματα που ξεχωρίζουν. Κατ’ αρχάς, η καφεΐνη δούλεψε. Οι ποδηλάτες άντεξαν 14% περισσότερο (5:55) σε σχέση με την διάρκεια του placebo τεστ (5:14). Αυτό συμπίπτει με προηγούμενες μελέτες και καταλήγει σε αντίστοιχο κέρδος της τάξης του 1%, αν επρόκειτο για αγώνα ή χρονομετρημένο τεστ, αντί για μέχρι εξαντλήσεως συνεδρία.

Κατά δεύτερον, όπως είχε επισημάνει και ο Terry Graham το 2008, η καφεΐνη φαίνεται πως επιδρά και στους ίδιους τους μύες. Παρακάτω φαίνονται τα αποτελέσματα ηλεκτρομυογραφήματος στους τετρακεφάλους, το οποίο δείχνει την μείωση της μυικής συστολής καθώς η κόπωση συσσωρευόταν. Οι μπλε και κόκκινες κουκίδες αντιστοιχούν στα placebo τεστ και στα τεστ με καφεΐνη, αντίστοιχα.