Αρχική / Απόψεις / Δρομείς που αγαπήσαμε: Abebe Bikila, ο ξυπόλυτος πρίγκιπας

Μοιραστείτε αυτό το Άρθρο

Απόψεις / Επιλεγμένα

Δρομείς που αγαπήσαμε: Abebe Bikila, ο ξυπόλυτος πρίγκιπας

Δρομείς που αγαπήσαμε: Abebe Bikila, ο ξυπόλυτος πρίγκιπας

Δεν υπάρχει ίσως μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης, δεν υπάρχει ίσως καλύτερο παράδειγμα αυτοπεποίθησης και ωραιότερη ιστορία για τον μαραθώνιο, από αυτήν του Αμπέμπε Μπικίλα.

Λίγο πολύ, ο μεγάλος Αιθίοπας μαραθωνοδρόμος είναι γνωστός σε όλους. Αυτός, το 1960 και το 1964, και ο Βάλντερμαρ Σιερπίνσκι (1976 και 1980) είναι οι μοναδικοί που έχουν κερδίσει 2 συνεχόμενα χρυσά ολυμπιακά μετάλλια.
Ίσως αναρωτηθείτε για το ποιος είναι ο Βάλντερμαρ Σιερπίνσκι. Αν σκεφτείτε ότι είναι Ανατολικογερμανός και κοιτάξετε και ποια περίοδο έκανε τις νίκες του, συσχετίζοντάς τις με όλες τις άλλες μεγάλες νίκες και τα παγκόσμια ρεκόρ των ανατολικογερμανών την ίδια εποχή, ίσως έχετε μια απάντηση γιατί πολύς κόσμος δεν τον ξέρει ή γιατί πολύς κόσμος θέλει να τον ξεχάσει, μαζί με την Κοχ και τους υπολοίπους. Και ίσως τότε εκτιμήσετε πολύ περισσότερο το απίστευτο κατόρθωμα του Μπικίλα.

Ο Μπικίλα είναι ο πρώτος μαύρος Αφρικανός, που κέρδισε χρυσό μετάλλιο σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
“Πριν τον Μπικίλα, δεν υπήρχαν δρομείς στην Αφρική. Ή τουλάχιστον δεν υπήρχαν δρομείς που να τους γνώριζε ο κόσμος”, λέει χαρακτηριστικά ο μεγάλος Haile Gebrselassie.

Ο Αμπέμπε Μπικίλα (Abebe Bikila) γεννήθηκε στο Γιάτο της Αιθιοπίας στις 7 Αυγούστου 1932, την ημέρα που διεξήγετο ο μαραθώνιος στους ΟΑ του Λος Άντζελες. Ήταν γιος ενός φτωχού βοσκού και σε νεαρή ηλικία αποφάσισε να καταταγεί στον στρατό για να συντηρεί την πολυμελή οικογένειά του. Ξεκίνησε με τα πόδια για την πρωτεύουσα Αντίς Αμπέμπα και επιλέχθηκε για την Αυτοκρατορική φρουρά του Χαιλέ Σελασιέ, όπου υπηρέτησε ωε στρατιώτης. 

Η ζωή του άλλαξε όμως δρόμο, όταν τον ανακάλυψε ο σουηδός προπονητής της εθνική ομάδας Όνι Νισκάνεν (Onni Niskanen) και του πρότεινε να γίνει δρομέας μεγάλων αποστάσεων. Μέχρι τα 28 του χρόνια, δεν είχε κάποια σημαντική διάκριση και ήταν παντελώς άγνωστος στο εξωτερικό. Ήταν η εποχή που κανείς δεν υπολόγιζε τους μαύρους αφρικανούς αθλητές. Για καλή του τύχη θα επιλεχθεί την τελευταία στιγμή για την ομάδα της Αιθιοπίας στους Ολυμπιακούς της Ρώμης, όταν ο μαραθωνοδρόμος Βάμι Μπιράτου (Wami Biratu), θα στραμπουλήξει τον αστράγαλό του, παίζοντας ποδόσφαιρο.

Την ημέρα της διεξαγωγής του Μαραθωνίου στην Αιώνια Πόλη, τα πράγματα δεν ξεκίνησαν καλά για τον Μπικίλα. Η Adidas, αποκλειστική χορηγός των αθλητικών υποδημάτων, δεν είχε το κατάλληλο ζευγάρι για τον αιθίοπα αθλητή. Δύο ώρες πριν από την έναρξη του αγώνα «επιστρατεύτηκε» και το τελευταίο διαθέσιμο ζευγάρι, το οποίο όμως τον στένευε. Έτσι αποφάσισε με τον προπονητή του Νισκάνεν να τρέξει ξυπόλητος, όπως συνήθιζε στις προπονήσεις.

Να σημειώσουμε ότι αυτός ο μαραθώνιος ήταν κάτι παραπάνω από έναν αγώνα δρόμου μιας ολυμπιάδας για τον Αμπέμπε Μπικίλα. Όταν οι Ιταλοί κατέλαβαν διά των όπλων την Αιθιοπία, λίγο πριν από την έκρηξη του Β΄ παγκοσμίου πολέμου, λεηλάτησαν κάθε διαθέσιμο αρχαιολογικό εύρημα και μνημείο της χώρας. Από την πόλη Αξούμ, αρχαία πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, έκλεψαν έναν οβελίσκο που είχε κατασκευαστεί περίπου στο 200 μ.Χ. ύψους 24 μέτρων και βάρους 160 τόννων και τον μετέφεραν το 1937 στη Ρώμη. Ήταν ίσως ο σημαντικότερος από τους 100 που είχαν υψωθεί στο Αξούμ και η ιστορία του ήταν γνωστή στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας. Στη Ρώμη τοποθετήθηκε μπροστά από το κτίριο όπου στεγαζόταν τότε το υπουργείο ιταλικής Αφρικής και σήμερα έχει την έδρα της η διεθνής οργάνωση τροφίμων και γεωργίας του ΟΗΕ.

Ο Αιθίοπας ξυπόλυτος δρομέας Αμπέμπε Μπικίλα έφθασε το 1960 στη Ρώμη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Πίστευε βαθιά στον εαυτό του και στις ικανότητες του.
Ως λοχίας των επιλέκτων δυνάμεων του αιθιοπικού στρατού, ήταν ιδιαίτερα σκληραγωγημένος αλλά και με πολεμική δράση και εμπειρίες.
Ο Αμπέμπε είχε πάρει μέρος στον πόλεμο της Κορέας, ως μέλος ενός τάγματος του στρατού της χώρας του στα πλαίσια απόφασης του ΟΗΕ. Τραυματίστηκε στο πεδίο της μάχης και παρασημοφορήθηκε επ’ ανδραγαθία.

Στη τελευταία του προπόνηση στη πλακόστρωτη διαδρομή, όπου έτρεξε για μία καλύτερη γνωριμία, πέρασε μπροστά από τον περίφημο οβελίσκο του Αξούμ και αμέσως κατάλαβε περί τίνος πρόκειται.
Το ίδιο βράδυ, σε μια συζήτηση με τον Φινλανδό προπονητή του Νίσκανεν, του αποκάλυψε την ιστορία του οβελίσκου, δηλώνοντάς του ότι θα κερδίσει τον αγώνα. Επιπλέον, πήρε την απόφαση να ξεκινήσει την επίθεση του για τη νίκη, ακριβώς μπροστά από τον οβελίσκο.

Όταν παρατάχθηκε το απόγευμα της 10ης Σεπτεμβρίου 1960 μπροστά στην Αψίδα του Κωνσταντίνου για την εκκίνηση, οι συναθλητές του δεν έκρυβαν την έκπληξή τους για την εμφάνιση του Μπικίλα, ενώ δεν έλειψαν και τα ειρωνικά σχόλια. Αποφασισμένος ο Αιθίοπας, άκουσε τις τελευταίες οδηγίες του προπονητή του που του επεσήμανε τους κυριότερους αντιπάλους του, ένας από τους οποίους ήταν ο μαροκινός Ραντί με το νούμερο 26 (Rhadi Ben Abdesselam).

Η κούρσα ξεκίνησε και ο Μπικίλα «κατάπινε» τους αντιπάλους του, τον ένα μετά τον άλλο, σε αναζήτηση του αθλητή με το Νο 26. Μετά το 20ο χιλιόμετρο, αυτός και ένας αθλητής με το Νο 185 είχαν δημιουργήσει σημαντική διαφορά από τους υπόλοιπους. Ήταν ο Ραντί που από λάθος πληροφόρηση έφερε τον αριθμό 185. Ο Μπικίλα δεν το γνώριζε και επιτάχυνε προς αναζήτηση του ανθρώπου με το Νο 26. Από κοντά και ο Μαροκινός που τον ακολούθησε για μεγάλο διάστημα.


Όλα έγιναν ακριβώς όπως τα σχεδίασε ο Μπικίλα, ο οποίος δεν είχε κανένα απολύτως πρόβλημα να τρέξει ξυπόλυτος σε πλακόστρωτο. Ξέφυγε με τρομερό πείσμα και ταχύτητα από τους αντιπάλους του στο προκαθορισμένο συμβολικό σημείο και κέρδισε το χρυσό μετάλλιο.
500 μέτρα πριν από τον τερματισμό και αφού ο Μπικίλα είχε ενημερωθεί ότι δεν υπήρχε προπορευόμενος αθλητής, «ξεκόλλησε» από τον Ραντί και τερμάτισε πρώτος με χρόνο 2:15:16, έχοντας μια διαφορά 26 δευτερολέπτων από τον μεγάλο του αντίπαλο.Ο Μπικίλα επέστρεψε ήρωας στην πατρίδα του, ενώ η νίκη του χαιρετίστηκε σε όλη την Αφρική. Ο αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ τον παρασημοφόρησε και τον προήγαγε στον βαθμό του δεκανέα.

Το 1961 κέρδισε μαραθωνίους στην Ελλάδα, την Ιαπωνία και την Τσεχοσλοβακία και στη συνέχεια αποσύρθηκε για δύο χρόνια από τους στίβους.
Στο διάστημα αυτό παραλίγο να χάσει τη ζωή του, όταν χωρίς τη θέλησή του πήρε μέρος σ’ ένα αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα για την ανατροπή του αυτοκράτορα. 
Καταδικάσθηκε σε θάνατο δι’ απαγχονισμού αλλά σώθηκε με τη χάρη που του απένειμε ο Χαϊλέ Σελασιέ, λόγω των εξαιρετικών του υπηρεσιών προς την πατρίδα.

Ο Μπικίλα επανήλθε στους στίβους την προολυμπιακή χρονιά του 1963, όπου υπέστη και την πρώτη του ήττα, τερματίζοντας 5ος στον Μαραθώνιο της Βοστόνης. Τον επόμενο χρόνο προετοιμάστηκε εντατικά και μεθοδικά για να υπερασπίσει τον τίτλο του στους Ολυμπιακούς του Τόκιο. 40 μέρες πριν από την έναρξη των αγώνων, ένοιωσε πόνους στην κοιλιακή χώρα και οι γιατροί διέγνωσαν οξεία σκωληκοειδίτιδα.
Υπεβλήθη αμέσως σε εγχείριση και κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης άρχισε να κάνει ελαφρά προπόνηση στην αυλή του νοσοκομείου, ξεγελώντας τα βράδια τους γιατρούς.

Με ελλειπή προετοιμασία το κρίσιμο τελευταίο διάστημα, δεν είχε και πολλές ελπίδες να επαναλάβει το θαύμα της Ρώμης. Αυτή τη φορά έτρεξε κανονικά με παπούτσια, αφού η ιαπωνική Asics, χορηγός του αθλητικού υλικού, φρόντισε να μην επαναλάβει το λάθος της Adidas. Στον Μαραθώνιο των Ολυμπιακών του Τόκιο, ο Μπικίλα ακολούθησε την ίδια τακτική με τη Ρώμη. Άλλαξε τον ρυθμό του μετά το 20ο χιλιόμετρο και εξαφανίστηκε, τερματίζοντας πρώτος με διαφορά τεσσάρων λεπτών από τον δεύτερο βρετανό Χέιτλι και επίδοση 2:12:11.
Προς έκπληξη όλων συνέχισε να τρέχει κι έκανε άλλα 10 χιλιόμετρα για χαλάρωμα!

Ο Μπικίλα επέστρεψε για δεύτερη φορά θριαμβευτής στην πατρίδα του και ο αυτοκράτορας του έδωσε μία ακόμη προαγωγή, ενώ του έκανε δώρο κι ένα αυτοκίνητο, ένα λευκό «σκαραβαίο»της Volkswagen, το οποίο για τα μέτρα της πάμφτωχης Αιθιοπίας ισοδυναμούσε με Πόρσε.

Ο Μπικίλα επανήλθε στους στίβους λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού το 1968. Πήρε μέρος για τρίτη συνεχόμενη φορά σε Μαραθώνιο Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά ήταν άτυχος, καθώς στο 17ο χιλιόμετρο της διαδρομής τραυματίστηκε και αποχώρησε. Η λύπη του μετριάστηκε από το γεγονός ότι ο συμπατριώτης και φίλος του Μάμο Βόλντε έκοψε πρώτος το νήμα, τριτώνοντας τα χρυσά μετάλια για την Αιθιοπία.

Η μοίρα όμως, έπαιξε άσχημο παιγνίδι στον μεγάλο αθλητή ένα χρόνο αργότερα. Στην προσπάθειά του να αποφύγει μια ομάδα διαδηλωτών που εμφανίσθηκε ξαφνικά μπροστά του, έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου του και έπεσε σε χαντάκι.
Ανασύρθηκε βαρύτατα τραυματισμένος και τελικά έμεινε παράλυτος, παρά τις προσπάθειες των γιατρών. Στις 25 Οκτωβρίου 1973, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία μόλις 41 ετών, από εγκεφαλική αιμορραγία, επιπλοκή από το αυτοκινητιστικό ατύχημα του 1969. Ο Αμπέμπε Μπικίλα ήταν παντρεμένος και πατέρας τεσσάρων παιδιών.

Για τις δύο τελευταίες ατυχίες της ζωής του συνήθιζε να λέει με σύνεση: “Δεν στεναχωριέμαι, ήταν θέλημα Θεού. Και το ότι πήρα το Χρυσό και το ότι χτύπησα. Και με τα δύο οφείλω να ζω ευτυχισμένος”.

Η κηδεία του έγινε στην Αντίς Αμπέμπα, με 75.000 κόσμου να τον συνοδεύει στην τελευταία του κατοικία. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Αυτοκράτορας Χάιλε Σελασιέ, ο οποίος όρισε την ημέρα ως ημέρα Εθνικού Πένθους για την Αιθιοπία.

Αλλά όλα αυτά τα λόγια ίσως να μην  κατορθώνουν στο ελάχιστο να δείξουν την δύναμη και το μεγαλείο του κατορθώματος του Μπικίλα, όπως το κάνουν οι εικόνες.

 

Κι ένα αφιέρωμα από αιθιοπικό κανάλι.

Το αφιέρωμα σε εικόνες του Guardian για  τον Αμπεμπε Μπικίλα.
http://www.theguardian.com/sport/gallery/2012/apr/25/athletics-olympics-2012

Στην τελευταία εικόνα, ο Μπικίλα προπονείται στην τοξοβολία, με την οποία ασχολήθηκε μετά το ατύχημα του, κατεβαίνοντας και σε αγώνες!

Oι αγώνες του:
http://more.arrs.net/runner/8948


Πηγές:
en.wikipedia.org/wiki/Abebe_Bikila
The Guardian

*Στην ενότητα «Δρομείς που αγαπήσαμε», θα μπορούσατε κι εσείς αν θέλετε να κάνετε μία παρουσίαση ενός αθλητή που θεωρείτε πως έχει ενδιαφέρον. Απλά στείλτε μας το κείμενο και όποιο υλικό μπορεί να το συνοδεύει.

Μοιραστείτε αυτό το Άρθρο

Ο Νίκος Πήλικας είναι ερασιτέχνης δρομέας. Επειδή όμως δεν είναι καλός στο τρέξιμο, ασχολείται και με τα παρελκόμενα αυτού (π.χ. παπούτσια). Απ' ό,τι λένε, είναι καλύτερος σε αυτά...

3 Σχόλια

  1. Ωραίο το άρθρο Νίκο, μαζί με τα υπόλοιπα της σειράς των μεγάλων αθλητών και αθλητριών.

  2. @sotiris_diamantopoulos Να ‘σαι καλά, Σωτήρη.

  3. Εξαιρετικό άρθρο…

Αφήστε μια απάντηση