Γιώργος Ζώρζος, ο ακούραστος και πολυσύνθετος coach

Σε συνέχεια της τελευταίας μας συνέντευξης με την Ελληνίδα πρωταθλήτρια στο μαραθώνιο δρόμο, Γιώτα Βλαχάκη, αυτή τη φορά συναντιόμαστε με το προπονητή της, Γιώργο Ζώρζο, με σκοπό να αποκρυπτογραφήσουμε κάποια μικρά μυστικά που θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τι σημαίνει το να είσαι δρομέας μεγάλων αποστάσεων και πως μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι σε αυτό.

Καλημέρα Γιώργο, τώρα πια από όσο ξέρω είσαι προπονητής αθλητών δρόμων αντοχής, στο παρελθόν όμως έχεις υπάρξει και αθλητής, μίλα μας λίγο για το πώς βρέθηκες στο χώρο και για το τι σε ώθησε να ασχοληθείς με τη προπονητική:

Το έναυσμα για να ασχοληθώ με τον αθλητισμό μου το έδωσε ο πατέρας μου. Αθλητής και αυτός, ιδρυτής του συλλόγου ΓΑΣ Ιλισσός και κάτοχος της πανελλήνιας επίδοσης μαραθωνίου στην ηλικία των 60+ με 2.55.56 στη Νότιο Αφρική. Ξεκίνησα να τρέχω το 1978, δεκατεσσάρων ετών δηλαδή υπό τη καθοδήγηση του πατέρα μου αρχικά σαν ερασιτέχνης δρομέας και κατόπιν σαν αθλητής.

Οι καλύτερες μου επιδόσεις είναι:

1.500μ     3.53

3.000μ     8.20

5.000μ    14.32

10.000μ  30.52

Μαραθώνιος ( κλασσική)   2.32.27

Τώρα πια έχοντας τελειώσει ΤΕΦΑΑ με ειδικότητα στη προπονητική ασχολούμαι πάντα με τη μεγάλη μου αγάπη που δεν είναι άλλη από τους δρόμους αντοχής. Από το 1989 είμαι προπονητής του συλλόγου ΓΑΣ Ιλισσός έχοντας καθοδηγήσει πολλούς αθλητές μικρότερων και μεγαλύτερων ηλικιών. Ενδεικτικά μπορώ να σου αναφέρω ονόματα όπως η Γιώτα Βλαχάκη, Μάρκος Γκουρλιάς, Χαράλαμπος Πιτσώλης, Νίκος Φράγκου, Ροδάμα Λαγονίδου, Αθηνά Κοίνη, Μάγδα Καρίμαλη, Ντενίζ Δημάκη και άλλοι πολλοί.

Μετά από  τόσα χρόνια στο κουρμπέτι Γιώργο, δικαίως θεωρείσαι παλιά καραβάνα. Πες μας λοιπόν τι έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια στη γενικότερη προπονητική φιλοσοφία των δρόμων αντοχής.

Πράγματι, η προπονητική έχει εξελιχθεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Με την εκτεταμένη χρήση του διαδικτύου η γνώση  έχει περάσει σε περισσότερους ανθρώπους με πολλά οφέλη για του αθλούμενους. Επιγραμματικά αν μου ζητούσες να εστιάσω στις σημαντικότερες αλλαγές στη προπονητική μεθοδολογία θα σου έλεγα ότι ενώ παλαιότερα οι προπονήσεις ήταν στοχευμένες περισσότερο στο παράγοντα ένταση, (πολύ προπόνηση με καρφιά μέσα σε στάδιο), τώρα στα προπονητiκά  προγράμματα έχουν ενταχθεί διαστήματα μικρότερης έντασης και μεγαλύτερης διάρκειας, (βλέπε long και tempo runs) και προπονήσεις σε υψόμετρο. Επίσης έχει δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην αθλητική αποκατάσταση, το μασάζ και βέβαια στη τεχνολογία του αθλητικού παπουτσιού.

Γιώργο καλά όλα αυτά, στο παρελθόν  όμως είχαμε αρκετούς αθλητές με επιδόσεις σαφώς καλύτερες από τις σημερινές, δε θα έπρεπε οι επιδόσεις να βελτιώνονται και αυτές ανάλογα με την εξέλιξη στη προπονητική και με όσα μας είπες παραπάνω? Τι φταίει;

Έχεις δίκιο. Άποψη μου είναι ότι ο σύγχρονος δυτικός τρόπος ζωής δε βοηθά στη σκληραγώγηση του αθλητή. Έχεις δει λόγου χάρη κανένα σύγχρονο αθλητή να έρχεται στο στίβο με τα πόδια?, αυτοκίνητο και άγιος ο θεός, ακόμα και τα πεντακόσια μέτρα περπάτημα φαντάζουν πολλά…., για δώσε στους Κενυάτες χρήματα και σχολικά και θα δεις πως σιγά σιγά θα πέσει και σε αυτούς  το επίπεδο.

Γιώργο ας μιλήσουμε λίγο για τον ερασιτέχνη δρομέα.

Εχει όριο ηλικίας ο δρομέας, μπορεί κανείς να ξεκινήσει οποτεδήποτε το τρέξιμο ή είναι απαραίτητη μια αθλητική παιδεία-υποδομή.

Από την εμπειρία μου μπορώ με σιγουριά να πω πως ο δρομέας δεν έχει όριο ηλικίας. Οι προσδοκόμενες επιδόσεις βέβαια δεν είναι ίδιες  και ακολουθούν φθίνουσα πορεία όσο η ηλικία αυξάνεται.  Οι δυνατότητες βελτίωσης όμως είναι  πάντα πολύ μεγαλύτερες από αυτές που ο ασκούμενος πιστεύει πως έχει, για να στο πω πιο λαϊκά, το ταβάνι που λέμε είναι πολύ ψηλότερα από εκεί που φαντάζεσαι.

Χρειάζεται να κάνει ιατρικές εξετάσεις πριν ξεκινήσει το τρέξιμο;

Βεβαίως, γενικότερα προτού ξεκινήσει ο οποιοσδήποτε την άθληση θα πρέπει να έχει ελέγξει τη σωματική του υγεία.

Ποιά τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά του δρομέα αντοχής, ( ψυχικά, σωματικά…, τι πρέπει να δουλέψει κυρίως, ταχύτητα, αντοχή, δύναμη,…).

Καλό είναι βέβαια να συνυπάρχουν και τα δύο, εκτιμώ όμως πως σπουδαιότερα είναι τα ψυχικά παρά τα σωματικά χαρίσματα του αθλούμενου. Ο αντοχιτζής  πρέπει να είναι οπλισμένος με  υπομονή και επιμονή. Η προπόνηση των δρόμων αντοχής είναι πολύ απαιτητική, η βελτίωση θα έρθει από μόνη της μέσα από τη προπονητική  διαδικασία, το ζήτημα είναι ο αθλητής να είναι σε θέση να τηρεί το πρόγραμμα του και να μην απογοητεύεται από παράγοντες  που πιθανά θα φρενάρουν τη προσπάθεια  του για βελτίωση. Η προπόνηση που πρέπει να ακολουθηθεί ποικίλλει από άνθρωπο σε άνθρωπο και βέβαια εξαρτάται άμεσα από την ηλικία. Επιγραμματικά  θα σου έλεγα ότι με τους  νέους δουλεύουμε περισσότερο τον παράγοντα ταχύτητα και στη συνέχεια προσπαθούμε να δώσουμε την απαραίτητη διάρκεια στη ταχύτητα ενώ στους μεγαλύτερους η προσέγγιση είναι διαφορετική, δίνουμε αρχικά περισσότερη βάση στη διάρκεια και μετά στη ταχύτητα. Γενικά πάντως το “χτίσιμο” του αθλητή πρέπει να γίνεται ισορροπημένα, ταχύτητα και αντοχή δουλεύονται ταυτόχρονα, ανάλογα πάντα με τις ιδιαιτερότητες του καθενός.

Πόσο απαραίτητος είναι ο ρόλος ενός προπονητή, πιστεύεις πως είναι απαραίτητη η συχνή επικοινωνία μεταξύ τους;

Ο προπονητής  παίζει ενεργό ρόλο στη πορεία και την εξέλιξη του αθλητή. Με τις γνώσεις του είναι σε θέση να τον προφυλάξει από τραυματισμούς και να τον βοηθήσει στη βελτίωση του με την όσο δυνατό μικρότερη προπονητική επιβάρυνση.. Το δίδυμο προπονητή-αθλητή λειτουργεί σαν τα συγκοινωνούντα δοχεία. Από τη μία ο ένας δίνει τη πληροφορία όπως αυτός τη νιώθει, και ο άλλος  την αξιολογεί προσαρμόζοντας την προπόνηση ανά πάσα στιγμή.  Η σχέση τους είναι δυναμική και γι αυτό πιστεύω πως η συχνή μεταξύ τους επικοινωνία είναι απαραίτητη.

Πόσες φορές θεωρείς πως θα πρέπει ένας ερασιτέχνης κατ ελάχιστο να προπονείται μέσα στην εβδομάδα? Εξαρτάται από τους στόχους του;

Πιστεύω πως αν ένας δρομέας θέλει να δει το εαυτό του να βελτιώνεται στους δρόμους αντοχής θα πρέπει να προπονείται το λιγότερο τέσσερις φορές την εβδομάδα ανεξάρτητα από τον όγκο της προπόνησης του. Οσο βέβαια αυξάνουν οι στόχοι και οι επιθυμίες τόσο ανάλογα πρέπει να αυξάνει και η προπόνηση και κατά συνέπεια και η βελτίωση. Εδώ ισχύει η αρχή της προοδευτικότητας, όσο δίνεις  τόσο παίρνεις, με τη σωστή βέβαια καθοδήγηση.

Ογκος ή ποιότητα όπως συνηθίζεται να λέγεται η γρήγορη προπόνηση;

Και τα δύο, κανένα δε μπορεί να λειτουργήσει από μόνο του. Το προπονητικό πλάνο πρέπει πάντα να προσαρμόζεται στο πρόγραμμα του αθλητή, το επάγγελμα του, τη καθημερινότητα του, τον ελεύθερο του χρόνο κ.λ.π. Η βάση για τους δρόμους αντοχής είναι τα ελεύθερα χιλιόμετρα. Πάνω σε αυτά πατάει η ένταση, η αλλιώς ποιότητα όπως την είπες παραπάνω, χωρίς το αερόβιο τρέξιμο, η ένταση δε θα αποδώσει, αντίθετα μάλιστα θα οδηγήσει σε τραυματισμούς.

Το ρόλο παίζει η ενδυνάμωση στη προπόνηση;

Όσο ανεβαίνει το επίπεδο της έντασης, τόσο σημαντικότερη θέση έχει και η ενδυνάμωση. Φαντάσου τον εαυτό σου σαν ένα αυτοκίνητο, ένα γρήγορο αυτοκίνητο, δεν έχεις ανάγκη από πιο φαρδιά λάστιχα, πιο καλά αμορτισέρ, πιο ‘ακαμπτο σασί? Αυτά στα προσφέρει η ενδυνάμωση, προστατεύει από τραυματισμούς και χτίζει το σώμα για αντοχή σε μεγαλύτερες εντάσεις-καταπονήσεις. Για παράδειγμα αν κάποιος επιλέξει να τρέχει τέσσερις φορές την εβδομάδα, θα πρότεινα να κάνει και  μία μέρα δύναμη.

Λέγοντας τέσσερις  προπονήσεις την εβδομάδα τι έχεις στο μυαλό σου?

Σα γενικό κανόνα θα έβαζα δύο ελεύθερα τρεξίματα, ένα μεγαλύτερο σε πιο αργό ρυθμό από τα δύο προηγούμενα και μια προπόνηση έντασης, διαλειμματική ή tempo.

Η προπόνηση είναι η ίδια σε όλη τη διάρκεια του έτους;

Όχι βέβαια, ανάλογα με τη περίοδο και το αγωνιστικό πλάνο του αθλητή καθορίζεται και το πρόγραμμα που πρέπει να ακολουθηθεί. Η προπόνηση πρέπει να έχει περιοδικότητα, δεν είναι δυνατό να είναι κάποιος ετοιμοπόλεμος στο 100% των δυνατοτήτων του σε κάθε στιγμή. Ανάλογα με τις επιδιώξεις του καθενός διαμορφώνεται και το προπονητικό πλάνο, για παράδειγμα μετά από ένα δύσκολο και απαιτητικό αγώνα, βλέπε μαραθώνιο, είναι απαραίτητη μια περίοδος ξεκούρασης, η οποία εξαρτάται άμεσα και από τη προπόνηση  του έχει  προηγηθεί. Το χαλάρωμα αποτελεί και αυτό μέρος της προπονητικής διαδικασίας.

Όταν ένας  αθλητής τραυματιστεί πρέπει να σταματάει μέχρι το πρόβλημα του να περάσει ή να συνεχίζει τη προπόνηση;

Η εμπειρία μου μού έχει δείξει πως όσο διάστημα είναι κανείς τραυματισμένος πρέπει να απέχει από τη προπόνηση, ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες αυτός είναι πολύ βασικός κανόνας.  Αν ο αθλούμενος αψηφήσει τα σημάδια που το σώμα του στέλνει η πιθανότητα ενός χειρότερου επανατραυματισμού είναι ιδιαίτερα αυξημένη. Ξέρω πως για τους περισσότερους αυτή η περίοδος της αποχής είναι πολύ δυσάρεστη, όμως πίστεψε με είναι απαραίτητη. Επίσης μόλις ο αθλητής-τραυματίας, νιώσει έτοιμος να επανέλθει, πρέπει η επάνοδος του να είναι σταδιακή.

Ποιό το μέλλον του αθλήματος στη Ελλάδα, πιο πολλοί δρομείς σημαίνει και πιο καλοί δρομείς? Τι έχεις να προτείνεις στο νέο δρομέα;

Είναι πολύ ευχάριστο που ολοένα και περισσότερο ο σύγχρονος άνθρωπος ασχολείται με το τρέξιμο, κάνει πάρα πολύ καλό στην υγεία του. Δυστυχώς όμως παρά την αύξηση του αριθμού των δρομέων δεν έχουμε και την ανάλογη επιτυχία σε επίπεδο επιδόσεων. Εδώ θα πρέπει και η πολιτεία να βάλει το χεράκι της και να αντιμετωπίσει τους νέους ταλαντούχους δρομείς με μεγαλύτερη σοβαρότητα. Η συμβουλή μου στο νέο δρομέα είναι πολύ απλή: Φίλε βάλε τα αθλητικά σου και βγες για τρέξιμο, τα υπόλοιπα θα τα βρεις στη πορεία!!

Γιώργο σε ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σου, αλήθεια εσύ παλιός αθλητής και σήμερα προπονητής τρέχεις καθόλου;

Ναι, τρέχω, μη φανταστείς όμως μεγάλα πράματα, βγαίνω δυο-τρεις  φορές τη βδομάδα το πρωί για κανένα σαραντάλεπτο και τα Σαββατοκύριακα που ανεβαίνω με τα παιδιά στον Υμηττό θα τρέξω και εκεί λιγάκι. Όταν όμως πάνε γρήγορα ακολουθώ με το ποδήλατο!!!!