Kelvin Kiptum: ο άνθρωπος που άλλαξε τον μαραθώνιο μέσα σε 10 μήνες

Ο κάτοχος του παγκοσμίου ρεκόρ Kelvin Kiptum, ένας κομήτης στον ουρανό του δρομικού κόσμου, σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στην Κένυα το βράδυ της 11ης Ιανουαρίου. Ήταν 24 ετών. Ο προπονητής του, Gervais Hakizimana, έχασε επίσης την ζωή του, ενώ η τρίτη επιβάτις επέζησε χωρίς σοβαρά τραύματα.

Μόλις πέντε ημέρες πριν τον θάνατό του, η World Athletics είχε επικυρώσει το παγκόσμιο ρεκόρ που σημείωσε τον περασμένο Οκτώβριο στον μαραθώνιο του Σικάγο (2:00:35), όταν ο Kiptum έγινε ο πρώτος άνθρωπος που έτρεξε κάτω από 2:01. Η επομένη συμμετοχή του θα ήταν στο Ρότερνταμ στις 14 Απριλίου, όπου θα κυνηγούσε το sub2:00 σε επίσημο αγώνα.

Η είσοδος του Κενυάτη στον κόσμο του μαραθωνίου ήταν αστραπιαία. Δεν είχε τρέξει ποτέ την απόσταση μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, όταν έφτασε στην Βαλένθια σχετικά άγνωστος και τελικά εξέπληξε τους πάντες με το 2:01:53, το γρηγορότερο ντεμπούτο που έχει γίνει ποτέ. Τέσσερις μήνες αργότερα στο Λονδίνο, κατέρριψε το ρεκόρ διαδρομής του Eliud Kipchoge με 2:01:25 και ένα εκπληκτικό δεύτερο μισό σε 59:45.

Στο Σικάγο τον Οκτώβριο του 2023, προσπάθησε να κρατήσει χαμηλά τις προσδοκίες, λέγοντας ότι η προετοιμασία του δεν είχε πάει καλά, λόγω ενός τραυματισμού και των πολλών βροχών στην Κένυα. Τελικά διέλυσε το WR του Kipchoge κατά 34″, γράφοντας 2:00:35 και 59:47 τα δεύτερα 21.1Κ.

Αυτοί οι τρεις μαραθώνιοι ήταν και οι μόνοι που έτρεξε ποτέ ο Kiptum αλλά συνιστούν το σπουδαιότερο δεκάμηνο στην ιστορία του αθλήματος. Τρεις αγώνες, τρεις νίκες και τρεις από τις επτά καλύτερες επιδόσεις όλων των εποχών, συμπεριλαμβανομένου ενός παγκοσμίου ρεκόρ.

Οι μνήμες από τον Wanjiru και ο επαναπροσδιορισμός του τι είναι εφικτό

Ο θάνατος του Kiptum αναπόφευκτα μας φέρνει στο μυαλό τον Sammy Wanjiru, τον χρυσό ολυμπιονίκη στον μαραθώνιο το 2008, ο οποίος επίσης πέθανε στην κορυφή της καριέρας του. Παρότι ο θάνατός τους επήλθε μα διαφορετικό τρόπο (ο Wanjiru έπεσε από το μπαλκόνι του σπιτιού του), οι ομοιότητες της πορείας τους είναι εντυπωσιακές. Ήταν και οι δύο 24 ετών όταν έφυγαν από την ζωή και ο τελευταίος τους αγώνας ήταν ο μαραθώνιος του Σικάγο. Και παρόλο που προσέγγιζαν τον αγώνα με αντίθετο τρόπο, ο καθένας τους έθεσε νέα δεδομένα για τα όρια του σπορ.

Ο Wanjiru, ο οποίος κέρδισε πέντε από τους επτά μαραθωνίους που έτρεξε, ήταν γνωστός για την επιθετικότητά του, ιδίως στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνο το 2008. Παρά την μεγάλη ηλιοφάνεια και τους 26°C, μπήκε σαν να έτρεχε 1500m αντί για 42Κ. Πέρασε σε 62:37 τα 21.1Κ, χωρίς λαγό, σε μία εποχή που το WR ήταν 2:04:26. Σημείωσε τελικά ολυμπιακό ρεκόρ με 2:06:32. Πλην του δευτέρου, Jaouad Gharib (2:07:16), τον οποίο μάλλον “τράβηξε” ο Wanjiru, κανείς άλλος δεν έχει σπάσει το 2:08 σε ολυμπιακό μαραθώνιο μέχρι σήμερα.

Απ’ την άλλη, ο Kiptum είχε μία πιο συντηρητική τακτική στην αρχή, μένοντας με τους λαγούς μέχρι τα 21.1Κ. Στο δεύτερο μισό όμως, ανέβαζε τον ρυθμό σε επίπεδο που δεν έχουμε ξαναδεί σε μαραθώνιο. Στο ντεμπούτο του στην Βαλένθια έτρεξε σε 61:38 και 60:15, με 28:05 τα 10Κ από το 30ο έως το 40ο χιλιόμετρο. Το 60:15 ήταν το γρηγορότερο δεύτερο μισό που είχαμε δει έως τότε. Έως τότε…

Τέσσερις μήνες μετά στο Λονδίνο, τα πράγματα έγιναν ακόμη πιο τρομακτικά. 2:01:25, με 61:40 και 59:45 περάσματα. Το δε δεκάρι του μεταξύ 30Κ – 40Κ ήταν σε 27:49, δηλαδή 1:57 marathon pace! Έσπασε το ρεκόρ για το γρηγορότερο δεύτερο μισό σε μαραθώνιο, σε συνθήκες κάθε άλλο παρά ιδανικές. Με υψηλή υγρασία και βροχή, όλοι οι δρομείς έτρεξαν μεγάλα positive splits, πλην του Kiptum που έκανε negative split σχεδόν κατά 2 λεπτά!

Το παγκόσμιο ρεκόρ του 2:00:35 στο Σικάγο είχε εξίσου τρελό σενάριο. 59:47 δεύτερο πέρασμα και 27:52 στα 30Κ – 40Κ. Έως τότε κανείς δεν είχε τρέξει γρηγορότερα από το 60:30 του Kipchoge το 2018 στο Βερολίνο και ο Kiptum το έκανε και στους τρεις μαραθωνίους που πρόλαβε να αγωνιστεί. Και μάλιστα κατά πολύ. Μετά το Σικάγο δε, δήλωσε ότι σε κανέναν του αγώνα δεν είχε νοιώσει κόπωση.

Το να πεις πως κάποιος με τέτοιες επιδόσεις δεν έχει φτάσει ακόμη το ζενίθ του, ακούγεται μάλλον περίεργο. Οι περισσότεροι όμως πίστευαν ότι τα καλύτερα δεν είχαν έρθει όντως ακόμη. Tι θα μπορούσε να συμβεί αν πήγαινε σε ρυθμό 2 ωρών στο Ρότερνταμ; Τι θα κατάφερνε στους πρώτους του ΟΑ; Ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα στην μάχη του με τον Kipchoge;

Όπως ποτέ δεν θα μάθουμε τι θα μπορούσε να κάνει ο Wanjiru (ένα χρόνο νεότερος από τον Kipchoge) τρέχοντας με super shoes, έτσι και τα παραπάνω ποτέ δεν θα απαντηθούν.

Η άσφαλτος παίρνει άλλον έναν θρύλο

Ο Kiptum δεν είναι ο μοναδικός που πέθανε νέος σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Το 1975, ο αμερικανός αστέρας Steve Prefontaine είχε την ίδια κατάληξη, επίσης στα 24 του χρόνια. Αντίστοιχα και ο Ivo Van Damme, ο βέλγος πρωταθλητής μεσαίων αποστάσεων που πέθανε στα 22 του στην άσφαλτο. Πέντε μήνες πριν, είχε κερδίσει το ασημένιο μετάλλιο στα 800 και 1500 μέτρα στους ΟΑ του 1976. Αμφότεροι έχουν δώσει το όνομά τους σε δύο από τα μεγαλύτερα events στίβου, στο Eugene και τις Βρυξέλλες, αντίστοιχα.

Στα πρόσφατα χρόνια, πολλά σοβαρά ατυχήματα έχουν συμβεί στους δρόμους της Κένυας, αφορώντας αθλητές επιπέδου, όπου η επικινδυνότητα είναι αυξημένη σε τεράστιο βαθμό συγκριτικά με τον ανεπτυγμένο κόσμο.

Το 2018 έχασε την ζωή του ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής στα 400m μετ’ εμποδίων, Nicholas Bett. Το 2010 o David Lelei, σε ένα ατύχημα που τραυματίστηκε σοβαρά ο παγκόσμιος πρωταθλητής στα 10.000m, Moses Tanui. Αρκετοί ακόμη, όπως ο πρώην κάτοχος του WR στον μαραθώνιο, Paul Tergat ή ο ολυμπιονίκης το 2016, Conseslus Kipruto, τραυματίστηκαν σε συμβάντα που θα μπορούσαν να είναι μοιραία. Ο κορυφαίος Geoffrey Kamworor έχασε τους ΟΑ του 2021 εξαιτίας τραυματισμού σε ατύχημα, αν και τελικά επέστρεψε κερδίζοντας την 2η θέση σον μαραθώνιο του Λονδίνου, πίσω από τον Kiptum.

Ο Kiptum αποτελούσε ερωτηματικό

Η εμφάνιση και άνοδος του Κενυάτη ήταν τόσο αστραπιαία και ο δρομικός κόσμος μόλις είχε αρχίσει να τον μαθαίνει. Σοβαρός και λιγομίλητος, δεν είχε ακόμη εξοικειωθεί με τα φώτα των προβολέων. Aποτελούσε αίνιγμα από πολλές πλευρές, καθώς ήταν λίγες οι πληροφορίες σχετικά με την ζωή και την καριέρα του πριν την Βαλένθια και συγχρόνως αμφιλεγόμενες.

Είχε φτωχά παιδικά χρόνια στο Chepsamo, ένα χωριό κοντά στο Chepkorio, πριν μεταβεί και αρχίσει να προπονείται στην Rift Valley. Γιος κτηνοτρόφου, επιθυμούσε να γίνει ηλεκτρολόγος πριν τελικά αποφασίσει να αφοσιωθεί στο τρέξιμο. Κι αντί να ξεκινήσει από τον στίβο, όπως συνήθως γίνεται, μπήκε κατευθείαν στους δρόμους από το ξεκίνημά του.

“Για να προπονηθώ σε στίβο, έπρεπε να ταξιδεύω στο Eldoret, κάτι που απαιτούσε αρκετούς πόρους. Γι’ αυτό αποφάσισα να μπω σε ένα γκρουπ που έτρεχε κοντά στο σπίτι μου”, είχε πει σε μία πρόσφατη συνέντευξή του.

H World Athletics καταγράφει ως πρώτη του επίδοση το 62:01 στον ημιμαραθώνιο του Eldoret, παρότι είναι καταγεγραμμένος στις λίστες του αγώνα άλλες δύο φορές στο παρελθόν. Η μία από αυτές είναι το 2013 και με δεδομένο ότι “επίσημα” γεννήθηκε στις 2/12/1999, έτρεξε εκεί στα 13 του. Ωστόσο, υπάρχουν πηγές που αναφέρουν ότι στην πραγματικότητα ήταν γεννημένος το 1996. Αυτό σημαίνει ότι ο Kiptum, ο οποίος έχει και έναν 7χρονο γιο, πέθανε στα 27.

Όπως και να ‘χει, το πρώτο του μεγάλο αποτέλεσμα ήταν η 5η θέση το 2019 στα 21.1Κ στην Λισαβόνα με 59:54. Το 2020 έτρεξε τον ημιμαραθώνιο της Βαλένθια σε 58:42, βγαίνοντας 6ος σε έναν αγώνα με τρομερές επιδόσεις. Το 2021 έκανε τον μοναδικό του αγώνα σε στίβο, στα 10.000 στην Στοκχόλμη (28:27) και δύο καλούς ημιμαραθωνίους (59:35 και 59:02). Τίποτα όμως από αυτά δεν προμήνυε την συνέχεια.

Μετά το εντυπωσιακό ντεμπούτο του στην Βαλένθια το 2022, υπέγραψε συμβόλαιο χορηγίας με την κινέζικη Qiaodan, βγάζοντας και φωτογραφίες για το σχετικό promotion. Ωστόσο, σύμφωνα με τους Times, είχε ήδη υπογράψει και με την Nike, της οποίας τον εξοπλισμό φόρεσε αργότερα στο Λονδίνο και το Σικάγο.

Επίσης προς έκπληξη όλων, στο Σικάγο αποκάλυψε ότι προπονείται με τον Gervais Hakizimana, ενώ έναν χρόνο πριν στην Βαλένθια, είχε δηλώσει πως δουλεύει μόνος του. Ο δε Hakizimana σε συνέντευξή του μετά το Σικάγο, είπε ότι γνώριζε τον Kiptum επί μία δεκαετία και τον προπονούσε από το 2020, όταν είχαν έρθει κοντά μέσα στην καραντίνα.

Ο Hakizimana είπε επίσης ότι ο Kiptum είχε έναν τεράστιο εβδομαδιαίο χιλιομετρικό όγκο, πολύ μεγαλύτερο από τους περισσοτέρους elite μαραθωνοδρόμους.
“Βρίσκεται στην καλύτερή του περίοδο αλλά φοβάμαι πως θα τραυματιστεί. Του λέω να ηρεμήσει αλλά δεν με ακούει”.

O Kiptum είναι ίσως ο μοναδικός αθλητής που πρόλαβε να αφήσει τόσο μεγάλη κληρονομιά σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα.

Αρχικό κείμενο: Jonathan Gault