Αθλητική Αναιμία

Συχνά οι αθλητές, και ιδιαίτερα οι αθλητές αντοχής, εμφανίζουν ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα αιμοσφαιρίνης στο αίμα συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό κατά 1g/dl-1.5g/dl. Ο συνολικός όγκος ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα τους όμως, είναι φυσιολογικός. Αυτό συμβαίνει γιατί η αεροβική άσκηση προκαλεί προσαρμοστικά αύξηση του αρχικού όγκου του πλάσματος και κατά συνέπεια μείωση της συγκέντρωσης των ερυθρών αιμοσφαιρίων, που περιέχουν την αιμοσφαιρίνη, προκαλώντας κάποια μορφή ψευδούς αναιμίας.
Πολλές φορές, κατά τη διάρκεια αεροβικών αθλημάτων παρατεταμένης διάρκειας και υψηλής έντασης, παρατηρείται το φαινόμενο της αιμόλυσης των ερυθρών αιμοσφαιρίων, το οποίο συνίσταται στην ενδοαγγειακή διάσπασή τους. Ο σίδηρος που απελευθερώνεται, ανακυκλώνεται και προσλαμβάνεται από την αιμοσφαιρίνη των νέων ερυθροκυττάρων που δημιουργούνται. Ουσιαστικά πρόκειται για μια προσαρμογή “ανανέωσης” των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Οι πρακτικές συμβουλές προφύλαξης αφορούν στη χρήση μαλακών αθλητικών υποδημάτων, στην απώλεια βάρους, καθώς και σε ιδιαίτερες τεχνικές τρεξίματος.

Η αναιμία (Cαιμοσφαιρίνης ≤ 12 g/dl) λόγω ανεπάρκειας διαιτητικού σιδήρου, είναι η πλέον συνηθισμένη μορφή αναιμίας ανάμεσα σε αθλητές και ιδιαίτερα αθλήτριες, αποτελώντας παράλληλα μία από τις βασικές αιτίες κόπωσης.
Οι παράγοντες κινδύνου αυξημένων απωλειών ή δυσαπορρόφησης σιδήρου αφορούν στην απότομη αύξηση του όγκου της προπόνησης, ιδιαίτερα όταν αφορά τρέξιμο σε σκληρές επιφάνειες, στα προβλήματα γαστρεντερικής δυσαπορρόφησης (όπως πχ νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα, παρασιτική λοίμωξη), στη γαστρεντερική αιμορραγία λόγω χρόνιας χρήσης αντιφλεγμονωδών φαρμάκων ή της παρουσίας ελκών και στη μεγάλη απώλεια αίματος λόγω εμμήνου ρήσης, πρόσφατης εγχείρησης, τραυματισμού ή συχνής αιμοδοσίας.

Οι παράγοντες κινδύνου ανεπαρκούς πρόσληψης σιδήρου υψηλής βιοδιαθεσιμότητας αφορούν κυρίως στη χρόνια χαμηλή ενεργειακή πρόσληψη, στη χορτοφαγική δίαιτα, χωρίς εναλλακτικές πηγές σιδήρου, (όπως για παράδειγμα όσπρια και ξηροί καρποί), στις ιδιόμορφες ή διαταραγμένες διαιτητικές συνήθειες, στη μειωμένη ποικιλία τροφίμων στη δίαιτα (ιδιαίτερα φρούτων και λαχανικών, που περιέχουν βιταμίνη C), στην υψηλή κατανάλωση έτοιμων τροφίμων και προιόντων για αθλητές, χαμηλής περιεκτικότητας σε μικροθρεπτικά συστατικά (πχ προϊόντα σε μορφή σκόνης, ζελέ ή στερεής μορφής, υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες), στην κατανάλωση διαιτών υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες και φυτικές ίνες και τέλος στη χαμηλή κατανάλωση κρέατος, ψαριού και κοτόπουλου.

Οι βασικές διαιτητικές πηγές σιδήρου είναι το συκώτι, το κρέας και ιδιαίτερα το μοσχάρι, το ψάρι, τα πουλερικά, τα οστρακοειδή και ιδιαίτερα τα στρείδια, τα όσπρια, τα δημητριακά, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το σπανάκι, το μπρόκολο, τα ξερά βερίκοκα, οι χουρμάδες, τα σύκα και οι σταφίδες.
Οι κύριες οργανικές λειτουργίες του σιδήρου είναι ο σχηματισμός αιμοσφαιρίνης και μυοσφαιρίνης, η μεταφορά ηλεκτρονίων και η συμμετοχή σε οξειδωτικές διαδικασίες.
Τα βασικά συμπτώματα ανεπάρκειας διαιτητικού σιδήρου είναι η κόπωση, η αναιμία, η διαταραχή θερμορύθμισης και η μειωμένη αντίσταση σε λοιμώξεις.