Από το 2009, όταν και εμφανίστηκε η τάση του μινιμαλισμού στα παπούτσια και το τρέξιμο, αμέτρητες σελίδες έχουν γραφτεί σχετικά με το πώς πρέπει να πατάμε όταν τρέχουμε και κυρίως, πώς πρέπει το πόδι να προσγειώνεται στο έδαφος.
Heel, midfoot ή forefoot striking; Maximalism ή minimalism; Μεγάλο, μικρό ή μηδενικό drop; Pose running, Chi running, ανυπόδητο τρέξιμο και ένα σωρό άλλες τάσεις και νόρμες έχουν κατά καιρούς απασχολήσει δρομείς και ειδικούς, προσπαθώντας να καταλήξουν στο σωστό “foot strike” (για να χρησιμοποιήσουμε τον αγγλικό και πιο διαδεδομένο όρο).
Ποικίλη ρητορική, έως και προπαγάνδα θα λέγαμε, έχει χρησιμοποιηθεί από όσους ευαγγελίζονται την μία ή την άλλη άποψη, παραθέτοντας αναφορές για να υποστηρίξουν την θέση τους.
Τι λέει όμως η επιστήμη σχετικά με το ζήτημα; Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει καμμία έρευνα που να καταλήγει στο τι είναι το σωστό ενώ οι όποιες ενδείξεις, έχουν πολλάκις ερμηνευτεί, παρουσιαστεί και χρησιμοποιηθεί με λάθος τρόπο από τους θιασώτες της κάθε πλευράς.
Δείτε την παραπάνω εικόνα: είναι από τα αμερικανικά trials των 10χλμ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012. Πρόκειται δηλαδή για τους κορυφαίους Αμερικανούς δρομείς αντοχής.
Παρατηρήστε πόσο διαφορετικούς τρόπους πατήματος έχουμε. Πώς μπορούμε λοιπόν να πούμε με βεβαιότητα ποιο είναι το σωστό foot strike, όταν υπάρχει τέτοια ποικιλία ανάμεσα στους elite δρομείς; Ή θα πει κάποιος στο Bobby Mack (Νο 9 στην εικόνα), με 27:58, ότι πρέπει να διορθώσει το πάτημά του γιατί προσγειώνεται με την φτέρνα;
Αν πρέπει να καταλήξουμε κάπου, αυτό είναι πως στις περισσότερες των περιπτώσεων, το σωστό πάτημα είναι εκείνο που βολεύει τον καθένα ή ακόμη, που εξυπηρετεί καλύτερα τις αδυναμίες του.
Αν κάποιος ανατρέξει σε επιστημονικές πηγές, θα διαπιστώσει ότι κάθε στυλ τρεξίματος επιβαρύνει και διαφορετικά σημεία του σώματος.
Για παράδειγμα, τραυματισμοί κι επιβαρύνσεις στον οπίσθιο κνημιαίο, τείνουν να σχετίζονται με midfoot ή forefoot πάτημα ενώ περιπτώσεις περιοστίτιδας ή συνδρόμου διαμερίσματος, συχνά αποδίδονται και στην έντονη προσγείωση με την φτέρνα. Και υπάρχουν κι άλλοι ανάλογοι συσχετισμοί.
Αντιστρόφως, μια αλλαγή στον τρόπο τρεξίματος ενός αθλητή με ιστορικό συγκεκριμένου τραυματισμού, θα μπορούσε να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση του προβλήματος, αν αυτό κριθεί σκόπιμο από κάποιον ειδικό.
Εν ολίγοις, κάθε περίπτωση δρομέα είναι διαφορετική και ένα μοναδικό μοτίβο δεν μπορεί να τους καλύψει όλους. Ούτε και είναι εφικτή η αλλαγή τις περισσότερες φορές.
Για να μην δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις, κανείς δεν υποστηρίζει πως δεν υπάρχουν λάθος στυλ τρεξίματος ή συνήθειες που πρέπει να διορθωθούν. Ο υπερδρασκελισμός, η κάμψη του κορμού και του κεφαλιού προς τα εμπρός ή η έντονη κίνηση χεριών και ώμων, είναι πράγματα που συμβάλλουν σε πιθανούς τραυματισμούς και κάνουν το τρέξιμο λιγότερο αποδοτικό. Απλά, εδώ εξετάζουμε κατά κύριο λόγο την κίνηση και θέση του ποδιού κατά την προσγείωση και μέχρι την απογείωση από το έδαφος.
Για παράδειγμα, μπορεί το έντονο heel striking να οδηγήσει ενδεχομένως και σε υπερδρασκελισμό (δηλαδή, προσγείωση με τεντωμένο πόδι και πολύ μπροστά από την κάθετο των ισχίων), κανείς όμως δεν έχει δείξει ότι αυτό καθαυτό είναι επικίνδυνο ή μειώνει την δρομική οικονομία.
Όπως αντιλαμβάνεστε λοιπόν, δεν έχει κανένα ιδιαίτερο νόημα αλλά και βάση, η συζήτηση περί σωστού ή λάθους τρόπου πατήματος. Ιδίως αν είναι γενικευμένη και δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν τα χαρακτηριστκά του κάθε δρομέα ξεχωριστά. Υπάρχουν παράμετροι πολύ πιο σημαντικοί και κίνδυνοι αποδεδειγμένα μεγαλύτεροι, πάνω στους οποίους μπορεί ο αθλητής να δουλέψει ώστε να καταφέρει να βελτιωθεί αλλά και να αποφύγει τους όποιους τραυματισμούς.
ΥΓ: η ιδέα για το άρθρο μού ήρθε όταν τυχαία είδα την παρακάτω φωτογραφία με τα αποσπάσματα από τα foot strikes των elite. Προφανώς η εικόνα μιλάει από μόνη της, το κείμενο θα μπορούσε κάλλιστα και να λείπει.
Robert Cheruiyot, Tekeste Kebede, Meb Keflezighi και Ryan Hall, στην Βοστόνη το 2010. Οι φωτογραφίες είναι την στιγμή που το πόδι έρχεται σε επαφή με το έδαφος.
Skakinen
Πολύ καλό άρθρο Νίκο!!
Σαφές, περιεκτικό, χωρίς δημαγωγικές κορώνες και χωρίς δαιμονοποιήσεις και αγιοποιήσεις.
Έχει κουράσει η καραμέλα για το κακό heel strike και το καλό forefoot strike…
dimitrissss
O Meb κάτω αριστερά τι φοράει; γιατί λέει ότι με τα Skechers διορθώθηκε στα γεράματα.
Thanassis Priskos
Εξαιρετικό άρθρο Νίκο. Ισορροπημένη, νηφάλια και διαφωτιστική προσέγγιση…
tazi
Παρολα αυτα, ασχετα με τι τελικα τι βολευει τον καθενα και με ποιο πατημα δεν τραυματιζεται, σιγουρα θα υπαρχει το optimum για την ανθρωπινη βιομηχανικη, το τελειο πατημα για την κορυφαια επιδοση απο τον κορυφαιο αθλητη.
Εμας βεβαια ποσως μας ενδιαφερει κατι τετοιο ή και να μας ενδιαφερει ειναι τοσα και σημαντικοτερα ολα τα αλλα που θα πρεπει να βελτιώσουμε…..
Λάμπρος
Εύγε, για μια ακόμη φορά!
Με την ευκαιρία όποιος θέλει ας ρίξει μια ματιά και σε αυτό:
https://strengthrunning.com/2015/04/running-form-experts-on-cues-fixes-and-running-technique-changes/
Έξι ειδικοί (προπονητές, γιατροί κ.λπ.) απαντούν στην ερώτηση «πρέπει οι δρομείς να αλλάζουν τον τρόπο που τρέχουν». Εχει το ενδιαφέρον του 😉
Nikos Pilikas
Διονύση, Θανάση, να ‘στε καλά! 🙂
@dimitrissss Έτσι έχει πει αλλά δεν φαίνεται να τα καταφέρνει πάντα… 😉
https://www.flickr.com/photos/140798332@N04/32254178461
Nikos Pilikas
@tazi Συμφωνώ Νικ, σίγουρα υπάρχει ένα τέτοιο μοτίβο κι είναι λίγο πολύ γνωστό, μάλιστα.
Το θέμα είναι όμως, πόσο χάνει κάποιος αν δεν το ακολουθήσει; Είναι αδυναμία ή απλά “φυσική επιλογή”;
Η Radcliffe κουνούσε το κεφάλι της καθώς έτρεχε, σαν αυτά τα σκυλάκια που έβαζαν παλιά στα αυτοκίνητα. Ε, δεν μπορείς να πεις ότι έκανε και άσχημη καριέρα…
Nikos Pilikas
@albertosalazar Το είχα διαβάσει το link και μάλιστα το έψαχνα όταν ξεκίνησα να γράφω το κείμενο αλλά δεν το έβρισκα.
Πραγματικά πολύ ενδιαφέρον, ευχαριστώ που το παρέθεσες! 🙂
spy
… θα το γράψω λίγο απόλυτα … γι’αυτό μην με παρεξηγησετε, διότι ως γνωστόν κάθε άλλο παρά ειδικός στα θέματα αυτά είμαι…!Κατά την άποψή μου … ο σωστός τρόπος πατηματος … είναι ο φυσικός τρόπος … που είναι ή προσγείωση στα μετατάρσια … με άλλα λόγια forefoot …οπως δηλαδή τρέχουμε ανυποδητοι η όταν ειμασταν παιδιά! Με όποιον ειδικό του αθλήματος μιλήσεις (που ασχολείται με την εκβιομηχανικη και τεχνική του τρεξίματος) αυτό ως ορθό θα σου υποδείξει … αλλά πέραν αυτού θεωρώ ότι αισθητικά ωραιότερο ως θέαμα ειναι να παρακολουθείς κάποιον που προσγειώνεται μπροστά παρά κάποιον που κοπανιεται στη φτέρνα…!
Nikos Pilikas
@spy Προσωπικά, δεν θα διαφωνήσω μαζί σου, Σπύρο. Αν οπωσδήποτε έπρεπε να απαντήσω, θα επέλεγα αυτό που λες κι εσύ, είτε από ένστικτο, είτε από προσωπική εμπειρία.
Η ουσία όμως δεν έγκειται στο αν το midfoot είναι καλύτερο αλλά στο αν το heel striking είναι κακό.
Κι όσες φορές αυτά μπήκαν στο εργαστήριο και έγιναν οι σχετικές μετρήσεις, τίποτε δεν απεδείχθη με νούμερα. Οπότε…
big-blue
Εγώ και ο Meb λοιπόν.
Ωραίο άρθρο Νίκο!
dimitrissss
To δικό μου είναι το λάθος πάντως!
Roberto4Carlos
Αν το πάτημα ενός αθλητή είναι αποτέλεσμα προσαρμογής όπου λαμβάνονται υπόψη όλες οι παράμετροι που αφορούν το μυοσκελετικό του σύστημα , τότε πιθανολογώ πως δεν υπάρχει η έννοια του “απόλυτα σωστού πατήματος” . Το πάτημα είναι ένα προσωπικό χαρακτηριστικό και μέλος μια εξίσωσης διαφορετικής για τον καθένα μας.
Αν πούμε ότι αλλάζουμε το πάτημα μας σε κάτι “θεωρητικά” πιο αποδοτικό, δεν ξέρουμε πως μπορεί να επηρεαστεί κάποια άλλη παράμετρος της εξίσωσης που αφορά την τελική μας απόδοση σε κάποια δραστηριότητα.
Η αλλαγή αυτή, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά κάποιες ισορροπίες άλλων μυών ή κάποιων δομών του σκελετού μας(π.χ του αχίλλειου, των γονάτων μας ή της μέσης μας κ.α) και έτσι το τελικό αποτέλεσμα να έχει αρνητικό πρόσημο.
Αυτοί οι προβληματισμοί μου έρχονται στο μυαλό διαβάζοντας το παρών θέμα.
Nikos Pilikas
@roberto4carlos Κάπως έτσι Μανώλη, όχι όμως πως κι η τεχνική του καθενός μας δεν σηκώνει βελτίωση.
Απλά, από το να μας γίνει εμμονή το πόσο γλείφει η φτέρνα το έδαφος, ας ασχοληθούμε με άλλα χαρακτηριστικά του τρεξίματός μας που απαιτούν διόρθωση ή βελτίωση.
Λάμπρος
Διάβασα τώρα τελευταία σε κάποιο από τα βιβλία που μας έχει προσφέρει ο @skakinen (ίσως στο Hanson’s Marathon Method, ίσως στο Advanced Marathoning, δεν θυμάμαι ) πως ως προς τη δρομική οικονομία το πιο αποδοτικό τρέξιμο είναι το φυσικό τρέξιμο του καθενός.
Βεβαίως, αναφέρεται με έμφαση, πως δεν είπε κανένας να μην προσπαθούμε να αλλάξουμε/βελτιώσουμε κάποια τρανταχτά λάθη που κάνουμε όσον αφορά την τεχνική μας.
Πάντως σε γενικές γραμμές και εμένα με απασχολεί, όπως γράφει και ο @roberto4carlos, τι και πόσο (και αν) τελικά κερδίζεις/χάνεις με τέτοιου είδους αλλαγές.
Nikos Pilikas
@albertosalazar Μεγάλη κουβέντα, coach Alberto… 🙂
Το σίγουρο πάντως είναι πως το “ό,τι βολεύει τον καθέναν”, δεν ισχύει γενικότερα στο συνολικό form.
Εκεί σίγουρα υπάρχουν κανόνες, σαν πιο έμπειρος το ξέρεις καλύτερα.
mashine
Επειδή οι elite δρομείς έχουν μηδενικό χρόνο επαφής σε σχέση με εμάς ότι και να ακουμπά κάτω πρώτα νομίζω δεν έχει και τόση σημασία.Αν ένας μέσος δρομέας με κάποια κιλά προσγειώνεται με δύναμη στην φτέρνα πιστεύω ότι έχει περισσότερες πιθανότητες τραυματισμού συγκιριτικά με το αν προσγειωνόταν πιο μπροστά.
Λάμπρος
@Echetlos Συμφωνώ Νίκο.
Φαντάζομαι πως αυτό που έγραψα παραπάνω αφορά εμάς τους ερασιτέχνες αθλούμενους (οι περισσότεροι μάλιστα μιας κάποιας ηλικίας, που συχνά ισχύει το you can’t teach an old dog new tricks ) και όχι για του αθλητές/πρωταθλητές. Νομίζω είναι αυτονόητο πως τον αθλητή, ένα από τα πολλά που θα προσπαθήσει να του μάθει ο προπονητής του, είναι να τρέχει ”σωστά” (ή τουλάχιστον όσο πιο σωστά μπορεί). Αποκλείεται να τον αφήσει να τρέχει «όπως τον βολεύει» ή τουλάχιστον όχι μέχρι ο αθλητής να αποδειχθεί ανεπίδεκτος μαθήσεως σε αυτόν τον τομέα.
Μιας και αναφέρθηκε πιο πάνω, πέρα από την Ράντκλιφ, μου έχει μείνει στο μυαλό σαν παράδειγμα αλλοπρόσαλλου τρεξίματος η Jeptoo -αργυρό μετάλλιο στον μαραθώνιο στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου. Μπορεί να το δει όποιος θέλει εδώ https://www.youtube.com/watch?v=XSPi3mx84J0 αλλά επειδή το βίντεο είναι μεγάλο αρκεί μέχρι το 2:30-2:40 και θα καταλάβετε για τι πράγμα μιλάμε :-)))
tazi
Καλη παρατηρηση @mashine!!
xipolitakos
@mashine, της ίδιας άποψης είμαι και σε αντίθεση με αυτό που είπε ο @Echetlos για τη Radcliffe και τους Elite. Δεν έχουν όλοι όσοι τρέχουμε τις ίδιες μυοσκελετικές αντοχές.
Nikos Pilikas
Update: συγκριτικές φωτογραφίες από τα foot strikes κορυφαίων αθλητών στα 10Κ του 2017 USATF.
Δείτε κι εδώ πόσο διαφορετικοί τρόποι πατήματος καταγράφονται.
https://www.flickr.com/photos/140798332@N04/35496154480/in/dateposted-friend/
https://www.flickr.com/photos/140798332@N04/35714947262/in/dateposted-friend/
Roberto4Carlos
δύο παρατηρήσεις είναι ότι
πρώτον η πλειοψηφία των παπουτσιών είναι ΝΙΚΕ
και δεύτερο ότι η πλειοψηφία των αθλητών στραβοπατάνε, πρηνίζουν!!
Nikos Pilikas
@roberto4carlos Sponsoring είναι Μανώλη. 😉
Δεν πρηνίζουν αλλά υπτιάζουν, προς την εξωτερική πλευρά δηλαδή πατάνε. Αυτό είναι το πάτημα σχεδόν όλων των δρομέων σε αυτό το επίπεδο.
Nikos Pilikas
Μία έρευνα του Runner’s World, σε περισσότερους από 160.000 elite και ερασιτέχνες δρομείς, έδειξε ότι το 40% θεωρούσε ότι ήταν heel strikers, το 43% midfoot strikers και το 17% forefoot strikers.
Στην πραγματικότητα, όταν αυτοί αναλύθηκαν, απεδείχθη πως τα ποσοστά ήταν 94%, 4% και 2% αντίστοιχα.
Roberto4Carlos
Καταθέτοντας την προσωπική μου εμπειρία, θα έλεγα ότι σε αρκετά τρεξίματα που έπαιρνα όρκο ότι πάταγα στο μέσο του πέλματος, αποδεικνυόταν ότι ήμουν καθαρά heel strike ( η ανάλυση γινόταν με milestone footpods)!
mashine
@echetlos Μου λες ότι ανήκω στο 2%; 😛
Iwannhs Vafeiadhs
@mashine Μάλλον στο 0.2% ανήκεις έτσι όπως τρέχεις. 😛
Nikos Pilikas
@mashine Εσύ πατάς στα νύχια, δεν υπάρχει κατηγορία για σένα…
Sotiris Diamantopoulos
@mashine @echetlos @iwannhs-vafeiadhs τώρα μου κινήσατε την περιέργεια. Slow motion video υπάρχει;
Nikos Pilikas
@sotiris_diamantopoulos Δες ένα έντομο στο νερό, το ίδιο είναι…
Zakaria Amin
Είχα φτιάξει παλιότερα αυτό το βιντεάκι με κάποιους αθλητές να κατηφορίζουν την Λ. Μεσογείων.. δείχνει το πατημά τους.. από όλα έχει ο μπαξές..
https://www.instagram.com/p/BbaB8wlg5h0/?utm_source=ig_share_sheet&igshid=pmyxk23719n3
Nikos Pilikas
@zakaria_amin Έτσι ακριβώς, απ’ όλα έχει.
Υπάρχουν τόσα άλλα ν’ ασχοληθεί να βελτιώσει κάποιος… το αν βρίσκει η φτέρνα είναι το λιγότερο.
Αρκεί να μην έχουμε ακραίες συνθήκες, βέβαια.