Είναι το 32άρι Long Run κατάλληλο για όλους;

Στην πιο πρόσφατη έκδοση του βιβλίου Hansons Marathon Method, οι προπονητές του φημισμένου προγράμματος Hansons-Brooks Distance Project αναλύουν την πρωτοποριακή τους προσέγγιση για την προετοιμασία μαραθωνίου. Να σημειώσουμε ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει πολλούς αθλητές υψηλού επιπέδου, μεταξύ των οποίων και η Desi Linden, συμμετάσχουσα στην Ολυμπιακή ομάδα μαραθωνίου των ΗΠΑ στο Ρίο. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, ο επικεφαλής του προγράμματος εξηγεί τους λόγους που αρκετές φορές τα long runs των 32 χιλιομέτρων είναι λάθος επιλογή.

Υπάρχει μια συνήθης παρανόηση όσον αφορά το ότι κάποιος μπορεί να προετοιμαστεί επαρκώς για έναν μαραθώνιο, τρέχοντας απλά 3 φορές την εβδομάδα, με την προυπόθεση ότι μία από αυτές θα περιλαμβάνει ένα τρέξιμο 32 (ή και παραπάνω) χιλιομέτρων. Ακούγεται απλό και λογικό αλλά η αλήθεια είναι πως μια επιτυχημένη προετοιμασία απαιτεί πολλά περισσότερα πράγματα. Το long run, παρότι είναι σημαντικό, δεν παύει να αποτελεί απλά μέρος ενός ευρύτερου συστήματος που θα σε οδηγήσει στον στόχο σου.

Το πρόγραμμα Hansons είναι γνωστό για το “26Κ long run” του αλλά και τις 6 ημέρες τρεξίματος ανά εβδομάδα, οι οποίες περιλαμβάνουν διάφορα είδη προπονήσεων. Η μέθοδος αυτή έχει θεωρηθεί καινοτόμος, συγκρινόμενη με τα “παραδοσιακά” προγράμματα, ενώ από κάποιους έχει κριθεί και ως αμφιλεγόμενη. Εν τούτοις, βάσει αποτελεσμάτων, κρίνεται συνολικά επιτυχημένη.
Ας δούμε όμως πώς το Hansons προσεγγίζει τα μεγάλα τρεξίματα.

Το Long Run

To long run έχει φτάσει να θεωρείται ως το πιο σημαντικό κομμάτι μιας προετοιμασίας μαραθωνίου. Λαμβάνεται ως κριτήριο από πολλούς δρομείς, θεωρώντας το ως ένδειξη των δυνατοτήτων τους για την ημέρα του αγώνα. Παρ’ όλα αυτά, η συγκεκριμένη αντίληψη είναι σε μεγάλο βαθμό εσφαλμένη.
Κάποια προπονητικά προγράμματα, μετά από ένα διάστημα σχετικά χαμηλού όγκου, προτείνουν μεγάλα και κοπιαστικά τρεξίματα, τα οποία είναι πολύ πιθανό να οδηγήσουν σε αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που θεωρητικά στοχεύουν. Ένα τρέξιμο 32 χιλιομέτρων, στο τέλος μίας εβδομάδας με τρεις προπονήσεις, μπορεί να αποδειχθεί επιβλαβές και αποθαρρυντικό. Συνήθως δεν είσαι βέβαιος αν θα τα καταφέρεις αλλά υπόκεισαι στην διαδικασία έτσι κι αλλιώς. Παρά το πλήθος επιστημονικών ενδείξεων που αμφισβητεί την τακτική αυτή, το 32άρι (ή και περισσότερο) long run έχει καθιερωθεί σαν τον “μαγικό αριθμό”, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι ατομικές ιδιαιτερότητες του καθενός, τόσο σε ικανότητα όσο και στόχους.

Παρόλο που αμέτρητοι δρομείς έχουν τερματίσει τα 42Κ ακολουθώντας τέτοια προπονητικά προγράμματα, η Hansons Marathon Method έχει μία αρκετά διαφορετική προσέγγιση. Η προετοιμασία θα είναι πιο ενδιαφέρουσα, διασκεδαστική και κυρίως, αποδοτικότερη. Μπορεί η τακτική όσον αφορά το long run να φαίνεται ριζοσπαστική, έχει όμως τις βάσεις της μέσα στο εργαστήριο και έξω στον δρόμο. Αν κάποιος ανατρέξει στην σύγχρονη σχετική βιβλιογραφία, θα διαπιστώσει ότι μεγάλο μέρος από τις “κλασικές” τακτικές προπόνησης μαραθωνίου χρειάζεται αναθεώρηση. Ιδίως αυτό που αφορά το τρέξιμο μεγάλης διάρκειας. Ως εκ τούτου, τα 26 χιλιόμετρα είναι η μεγαλύτερη απόσταση που θα διανύσει κάποιος, ακολουθώντας το βασικό πρόγραμμα Hansons. Με μια υποσημείωση όμως: η προσπάθεια που θα καταβάλλει δεν θα είναι σα να τρέχει τα πρώτα 26 χιλιόμετρα του μαραθωνίου αλλά τα τελευταία 26!
Ο λόγος για κάτι τέτοιο είναι πως ένα πρόγραμμα πρέπει να προσομοιάζει την συσσωρευμένη κόπωση που βιώνεται κατά τον αγώνα, χωρίς όμως να “διαλύει” τα πόδια. Αντί κάποιος να χρειάζεται να περάσει την επόμενη εβδομάδα αναρρώνοντας από το long run, είναι σωστότερο να μπορεί να δουλέψει την βάση για την επερχόμενη μεγάλη προσπάθεια.

Για παράδειγμα, στο Advanced Programm, πριν τα 26Κ της Κυριακής υπάρχει μία προπόνηση tempo την Πέμπτη, ακολουθούμενη από δύο easy τρεξίματα την Παρασκευή και το Σάββατο. Δεν χρειάζεται κάποιο ρεπό πριν το 26άρι, καθώς η αποθεραπεία από το tempo run θα γίνει με τις εύκολες ενδιάμεσες ημέρες. Καθώς καμμία από τις προηγούμενες προπονήσεις δεν θα έχει εξαντλήσει το σώμα ενεργειακά και μυικά, αυτό που θα νοιώθει ο αθλητής είναι μια σταδιακή κόπωση. Το πλάνο επιτρέπει μια μερική αποκατάσταση αλλά είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε την ημέρα του long run να μην είναι εντελώς φρέσκος. Η Δευτέρα περιλαμβάνει ένα easy τρέξιμο ενώ η Τρίτη μια δυνατή προπόνηση. Αν και αρχικά το πρόγραμμα μοιάζει πολύ φορτωμένο, επειδή το long run είναι φτιαγμένο ακριβώς στα μέτρα του δρομέα, δεν απαιτείται ιδιαίτερη ξεκούραση.

Οδηγίες για το Long Run

Οι κατευθυντήριες γραμμές για το long run βασίζονται τόσο στην πολυετή πείρα της ομάδας όσο και τις μελέτες των Daniels, Noakes, Martin, Vigil και Costill. Η μέθοδος Hansons υπολογίζει το προτεινόμενο long run ως ποσοστό του συνολικού χιλιομετρικού όγκου και της ώρας στον δρόμο. Αν και τα 26 χιλιόμετρα είναι η συνήθης μέγιστη συνιστώμενη απόσταση, παράλληλα λαμβάνονται υπ’ όψιν ο εβδομαδιαίος όγκος και ο ρυθμός του αθλητή.
Τα χιλιόμετρα του long run δεν πρέπει να ξεπερνούν το 25-30% των συνολικών χιλιομέτρων της εβδομάδας. Αν αυτός ο κανόνας δεν τηρηθεί, υπάρχουν αρκετοί πιθανοί κίνδυνοι: τραυματισμός, υπερπροπόνηση, ελάττωση του μυικού γλυκογόνου και μείωση της απόδοσης στις επόμενες προπονήσεις.
Έχουμε δει πολλά προγράμματα για αρχαρίους τα οποία φτάνουν τα 65-80 χιλιόμετρα ανά εβδομάδα ενώ συγχρόνως περιλαμβάνουν ένα 32άρι μεγάλο τρέξιμο. Μπορεί αυτό το “ταξίδι” να είναι ανάμεσα σε μια easy προπόνηση και ένα ρεπό, δεν παύει όμως να αποτελεί έως και το 50% του εβδομαδιαίου όγκου του δρομέα, με όλους τους κινδύνους που προαναφέρθηκαν.
Ίσως όλο αυτό να φαίνεται αντισυμβατικό αλλά η Hansons Marathon Method έχει αυστηρά επιστημονική βάση και αποδεδειγμένα αποτελέσματα.

Οι κίνδυνοι από ένα υπερβολικά μεγάλο long run

• Ζημιά στους μύες (μικρορήξεις σε μοριακό επίπεδο)
• Μεγάλης διάρκειας ζημιά στα μιτοχόνδρια
• Μεγάλης διάρκειας ζημιά στα τριχοειδή αγγεία
• Εξάντληση του μυικού γλυκογόνου έως και για 1 εβδομάδα

Απόσταση Long-Run βάσει του εβδομαδιαίου όγκου

Εδώ είναι που το “26Κ long run” της μεθόδου Hansons μπαίνει στην εξίσωση. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα συνολικά χιλιόμετρα, πληροί τις προυποθέσεις τόσο όσον αφορά το ποσοστό του εβδομαδιαίου όγκου όσο και την διάρκεια της προπόνησης.
Τι σημαίνει αυτό για κάποιον στην πράξη; Οι μελέτες έχουν δείξει ότι ένα τρέξιμο 32 χιλιομέτρων θα ενδείκνυτο για έναν δρομέα, μόνο αν ο εβδομαδιαίος όγκος του ήταν περίπου στα 100 χλμ και ο ρυθμός γρηγορότερος από 5:36.
Οποιοσδήποτε άλλος, θα πρέπει να διαμορφώσει την απόσταση του long run όπως αυτή προκύπτει από τον χιλιομετρικό όγκο και τον ρυθμό του.

Πηγή: Hansons Marathon Method, 2^nd Ed.